چهارم ژوئن، بيستمين سالگرد تظاهرات وسيع دانشجويان چينی در ميدان تيانانمن در مرکز شهر پکن است که توسط نيروهای دولتی به شکل خونينی سرکوب شد.
دانشجويان چينی دو دهه پيش، از پيشروان جنبش دموکراسیخواهی در پرجمعيت ترين کشور جهان بودند و اين تظاهرات نقطه اوج اين حرکت وسيع بود.
خبرگزاری رويترز در مطلبی به مناسبت سالگرد اين سرکوب خونين مینويسد که امروزه، پس از دو دهه رشد اقتصادی پرشتاب اکثر جوانان چينی از حکومت دفاع کرده و نسبت به غرب سوء ظن دارند و واقعاً به دستاوردها و پيشرفتهای اخير چين، از جمله برگزاری المپيک پکن، افتخار میکنند. در چنين اوضاعی تکرار حوادثی مثل تظاهرات تيانانمن بعيد به نظر میرسد.
بيست سال پيش هنوز درهمريختگیهای ناشی از «سالهای انقلاب فرهنگی» در ذهنيت مردم چين تازه بود. ولی چين امروز با آن زمان تفاوتهای فراوانی دارد. همه جا نشانههای رشد اقتصادی و بهبود وضعيت رفاهی مردم به چشم می خورد و طبقه متوسط در اين کشور رو به گسترش است.
يکی از مقامهای سابق دولتی به خبرگزاری رويترز میگويد يکی از تغييرات مثبت در مورد زندگی نسل جوان اين است که به نسبت گذشته رفاه بيشتری دارند. بيست سال پيش هنوز مردم با تکيه بر کوپنهای خواربار و مواد غذايی گذران میکردند ولی نسل جوان امروز چنين چيزهايی نديده است.
رويترز در گزارش خود به نقل از يک دانشجوی سال آخر رشته تاريخ نقل میکند که همه میدانند که در شرايط بحران اقتصادی پيدا کردن کار بسيار دشوار است ولی دانشجويان تمايلی به اعتراض و تظاهرات ندارند. او عميقا معتقد است که دولت سخت می کوشد تا با عوارض بحران مقابله کند و او به موفقيت دولت اطمينان دارد.
دانشجوی ديگری در مقايسه شرايط فعلی با سالهای دهه ۱۹۸۰ چين میگويد «در آن زمان مردم ايدهآلگرا بودند ولی ذهنيت دانشجويان امروزی متفاوت است. چين نيز به خاطر اصلاحات اقتصادی سالهای اخير تغييرات زيادی کرده است».
در ادامه اين گزارش آمده است که عوارض بحران اقتصادی بينالمللی، میتواند زمينههای بالقوهای برای حرکات اعتراضی جوانان در چين به وجود آورد.
طبق آمار رسمی امسال حدود شش ميليون نفر فارغ التحصيلان دانشگاهی وارد بازار کار خواهند شد. بر مبنای ارزيابی آکادمی علوم اجتماعی چين که در ماه دسامبر منتشر شد حداقل يک چهارم از اين فارغ التحصيلان در جستجوی کار با مشکل مواجه خواهند شد.
روزنامه «ايونينگ پست» چاپ شهر «يانگ تسه» اوايل ماه جاری گزارش داد که در استان نسبتا مرفه «جيانگسو» واقع در شرق چين، وضعيت بازار کار چنان وخيم است که ۴۶ فارغ التحصيل دانشگاهی برای شغل سرايداری توالتهای عمومی، درخواست کار دادهاند.
دولت چين شيفته ثبات و کنترل متمرکز است و از اين رو در واکنش به عوارض بحران اقتصادی به سرعت وارد عمل شده و با اختصاص بودجهای قريب به ۶۰۰ ميليارد دلار برای رونق اقتصاد، می کوشد وضعيت اشتغال، بهخصوص برای فارغ التحصيلان دانشگاهی را بهبود بخشد.
«رانا ميتر» استاد سياست چين در دانشگاه آکسفورد میگويد«در کوتاه مدت احتمالا دولت چين میتواند اين مشکل را کنترل کند چون دولت در مورد افزايش شمار بيکاران سخت نگران است، اقدامات زيادی برای ايجاد شغل صورت داده ولی در دراز مدت دولت با مشکل روبرو خواهد شد، چون نسل جوانانی که در سالهای اخير در شهرهای بزرگ زندگی کردهاند، توقعات بزرگتر و بيشتری از زندگی دارد."
برخی از دانشجويان چينی خيلی صريح و ساده میگويند که به سياست علاقهای ندارند. يک دانشجوی سال اول رشته پزشکی در دانشگاه پکن میگويد: «من به کارهای خيريه و امثال آن علاقمند هستم ولی تمايلی به سياست ندارم. ممکن است به سياست توجه کنم ولی در آن درگير نمیشوم».
علاوه بر اين نسل جوان امروز چين دموکراسی غربی را ديگر سرمشق يا الهامبخش خود نمیدانند. «بوژيئو» کارشناس مسايل چين در سنگاپور معتقد است که دانشجويان چينی از غرب دلسرد شده و اينطور فکر میکنند که غرب میکوشد چين را تضعيف کند و مسئله دموکراسی نيز بيشتر يک بهانه است يا جنبه نمادين دارد.
بسياری از جوانان امروز چين از حوادث بيست سال پيش در ميدان تيانانمن چيزی نمیدانند. «ژانگ جيان لينگ» نسل جوان چين را به خاطر بی اطلاعی و يا بی توجهی به حوادث آن سال سرزنش نمی کند او میگويد: «چين جامعهای است که در آن ماديات و پول حکمفرمايی میکند. نسل جوان امروز به دنبال خوشگذرانی و تفريح است. کاملا قابل درک است که چرا آنها هيچ علاقهای به پيشرفت اجتماعی و دمکراسی در کشور ندارند. ولی اين مسئوليت ماست که حقيقت ماجرا را برای نسل جوان بازگو کنيم».
دانشجويان چينی دو دهه پيش، از پيشروان جنبش دموکراسیخواهی در پرجمعيت ترين کشور جهان بودند و اين تظاهرات نقطه اوج اين حرکت وسيع بود.
خبرگزاری رويترز در مطلبی به مناسبت سالگرد اين سرکوب خونين مینويسد که امروزه، پس از دو دهه رشد اقتصادی پرشتاب اکثر جوانان چينی از حکومت دفاع کرده و نسبت به غرب سوء ظن دارند و واقعاً به دستاوردها و پيشرفتهای اخير چين، از جمله برگزاری المپيک پکن، افتخار میکنند. در چنين اوضاعی تکرار حوادثی مثل تظاهرات تيانانمن بعيد به نظر میرسد.
بيست سال پيش هنوز درهمريختگیهای ناشی از «سالهای انقلاب فرهنگی» در ذهنيت مردم چين تازه بود. ولی چين امروز با آن زمان تفاوتهای فراوانی دارد. همه جا نشانههای رشد اقتصادی و بهبود وضعيت رفاهی مردم به چشم می خورد و طبقه متوسط در اين کشور رو به گسترش است.
يکی از مقامهای سابق دولتی به خبرگزاری رويترز میگويد يکی از تغييرات مثبت در مورد زندگی نسل جوان اين است که به نسبت گذشته رفاه بيشتری دارند. بيست سال پيش هنوز مردم با تکيه بر کوپنهای خواربار و مواد غذايی گذران میکردند ولی نسل جوان امروز چنين چيزهايی نديده است.
رويترز در گزارش خود به نقل از يک دانشجوی سال آخر رشته تاريخ نقل میکند که همه میدانند که در شرايط بحران اقتصادی پيدا کردن کار بسيار دشوار است ولی دانشجويان تمايلی به اعتراض و تظاهرات ندارند. او عميقا معتقد است که دولت سخت می کوشد تا با عوارض بحران مقابله کند و او به موفقيت دولت اطمينان دارد.
دانشجوی ديگری در مقايسه شرايط فعلی با سالهای دهه ۱۹۸۰ چين میگويد «در آن زمان مردم ايدهآلگرا بودند ولی ذهنيت دانشجويان امروزی متفاوت است. چين نيز به خاطر اصلاحات اقتصادی سالهای اخير تغييرات زيادی کرده است».
در ادامه اين گزارش آمده است که عوارض بحران اقتصادی بينالمللی، میتواند زمينههای بالقوهای برای حرکات اعتراضی جوانان در چين به وجود آورد.
طبق آمار رسمی امسال حدود شش ميليون نفر فارغ التحصيلان دانشگاهی وارد بازار کار خواهند شد. بر مبنای ارزيابی آکادمی علوم اجتماعی چين که در ماه دسامبر منتشر شد حداقل يک چهارم از اين فارغ التحصيلان در جستجوی کار با مشکل مواجه خواهند شد.
روزنامه «ايونينگ پست» چاپ شهر «يانگ تسه» اوايل ماه جاری گزارش داد که در استان نسبتا مرفه «جيانگسو» واقع در شرق چين، وضعيت بازار کار چنان وخيم است که ۴۶ فارغ التحصيل دانشگاهی برای شغل سرايداری توالتهای عمومی، درخواست کار دادهاند.
دولت چين شيفته ثبات و کنترل متمرکز است و از اين رو در واکنش به عوارض بحران اقتصادی به سرعت وارد عمل شده و با اختصاص بودجهای قريب به ۶۰۰ ميليارد دلار برای رونق اقتصاد، می کوشد وضعيت اشتغال، بهخصوص برای فارغ التحصيلان دانشگاهی را بهبود بخشد.
«رانا ميتر» استاد سياست چين در دانشگاه آکسفورد میگويد«در کوتاه مدت احتمالا دولت چين میتواند اين مشکل را کنترل کند چون دولت در مورد افزايش شمار بيکاران سخت نگران است، اقدامات زيادی برای ايجاد شغل صورت داده ولی در دراز مدت دولت با مشکل روبرو خواهد شد، چون نسل جوانانی که در سالهای اخير در شهرهای بزرگ زندگی کردهاند، توقعات بزرگتر و بيشتری از زندگی دارد."
برخی از دانشجويان چينی خيلی صريح و ساده میگويند که به سياست علاقهای ندارند. يک دانشجوی سال اول رشته پزشکی در دانشگاه پکن میگويد: «من به کارهای خيريه و امثال آن علاقمند هستم ولی تمايلی به سياست ندارم. ممکن است به سياست توجه کنم ولی در آن درگير نمیشوم».
علاوه بر اين نسل جوان امروز چين دموکراسی غربی را ديگر سرمشق يا الهامبخش خود نمیدانند. «بوژيئو» کارشناس مسايل چين در سنگاپور معتقد است که دانشجويان چينی از غرب دلسرد شده و اينطور فکر میکنند که غرب میکوشد چين را تضعيف کند و مسئله دموکراسی نيز بيشتر يک بهانه است يا جنبه نمادين دارد.
بسياری از جوانان امروز چين از حوادث بيست سال پيش در ميدان تيانانمن چيزی نمیدانند. «ژانگ جيان لينگ» نسل جوان چين را به خاطر بی اطلاعی و يا بی توجهی به حوادث آن سال سرزنش نمی کند او میگويد: «چين جامعهای است که در آن ماديات و پول حکمفرمايی میکند. نسل جوان امروز به دنبال خوشگذرانی و تفريح است. کاملا قابل درک است که چرا آنها هيچ علاقهای به پيشرفت اجتماعی و دمکراسی در کشور ندارند. ولی اين مسئوليت ماست که حقيقت ماجرا را برای نسل جوان بازگو کنيم».