پیتر وی‌یر احتمالا سر‌شناس‌ترین کارگردان استرالیایی فعال در هالیوود است که فیلم‌های مطرحی مثل «گالیپولی»، «پیک‌نیک در هنگینگ‌راک»، «شوی ترومن» و «انجمن شاعران مرده» را در کارنامه خود دارد.
تازه‌ترین فیلم وی با نام «راه بازگشت» با شرکت ادهریس و کالین فارل بر اساس ماجراهای واقعی و سفر طولانی تعدادی از زندانیانی ساخته شده است که از اردوگاه‌های کار اجباری (گولاگ) در سیبری گریخته و پای پیاده خود را به هند می‌رسانند. این زندانیان در مسیر خود از صحرای مغولستان، تبت و بالاخره کوهستان هیمالیا عبور می‌کنند.
پیتر وی‌یر اخیرا برای شرکت در جشنواره فیلم بین‌المللی پراگ با عنوان «فبیو فست» به پایتخت جمهوری چک آمده بود و در این جشنواره جایزه کریستیان به وی اعطا شد.
در این فرصت جیمز کیرچیک، یکی از نویسندگان رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی، توانست با وی در مورد تحقیقات او پیرامون اردوگاه‌های کار اجباری در سیبری روسیه، توجه وی به مسائل سیاسی و واکنش مخاطبان به فیلم اخیر وی «راه بازگشت» گفت‌وگو کند.
پیتر وی‌یر در مورد دلیل ساختن این فیلم می‌گوید که از کتاب «راهپیمایی طولانی» اثر اسلاومیر راویچز بسیار لذت برده و با وجود آن که معمولا در برخورد اولیه به هر پیشنهادی جواب رد می‌دهد، در این مورد نتوانسته است فکر ساختن فیلمی بر اساس این کتاب را از ذهن خود دور کند.
او سپس با خواندن چند کتاب دیگر در مورد تجربه اردوگاه‌ههای کار اجباری دوران استالین (گولاگ) به این موضوع علاقه بیشتری پیدا کرده و شروع می‌کند به تحقیق و مصاحبه با کسانی که از این تجربه وحشتناک جان سالم به در برده‌اند.
پیتر وی‌یر می‌افزاید که برای تدوین فیلمنامه و ساختن این فیلم در مورد دوران کمونیسم استالینی تحقیقات فراوانی کرده است. وی‌یر خود از نسل جوانانی بوده که در دهه ۱۹۶۰ با افکار انتقادی از نظام‌های سیاسی غرب و به خصوص با گرایش به مبارزات ضد جنگ بزرگ شده است و به همین خاطر به آن چه که در غرب در مورد اردوگاه‌های شرق گفته می‌شد چندان اعتماد نداشت.
او به مواردی مثل «کمیته فعالیت‌های ضد آمریکایی» که بعدا به تحقیقات و پرونده‌سازی‌های «مک‌آرتیسم»، منتسب به سناتور آمریکایی جوزف مک‌آرتی، مشهور شد اشاره کرده و می‌گوید یک چنین اقدامات و تبلیغات ضد کمونیستی در دوران جنگ سرد باعث شده بود که برخی از هم‌نسلان وی فکر کنند اوضاع در بلوک کمونیستی آن طور هم که ادعا می‌شود ناگوار نیست.
یکی از شخصیت‌های اصلی فیلم «راه بازگشت» آقای اسمیت است که «اد هریس» نقش وی را ایفا می‌کند. آقای اسمیت یک آمریکایی است که در آغاز برقراری حکومت شوروی به روسیه رفته و به این تجربه سیاسی جدید در قرن بیستم امیدوار است. ولی در نهایت با تجربه شخصی خود طعم سرکوب و جنایات دوران استالین را لمس می‌کند.
پیتر وی‌یر می‌گوید بر اساس تحقیقات او رقمی حدود هشت هزار آمریکایی پس از انقلاب اکتبر به روسیه رفته و اکثر آن‌ها از اردوگاه‌های کار اجباری سر در آورده‌اند. بخش اعظم آن‌ها هوادار کمونیسم نبودند و شاید در دوران بحران و رکود اقتصادی سال‌های دهه ۳۰ میلادی به روسیه رفتند. در آغاز حکومت استالین به آن‌ها مشاغل و حقوق خوبی می‌داد، ولی پس از مدتی بیگانه‌هراسی وی باعث شد که اکثر خارجیان را بازداشت و به اردوگاه کار اجباری بفرستد.
در دوران بوریس یلتسین برای مدتی دسترسی به برخی اسناد کا گ ب میسر شد و یک پژوهشگر آمریکایی اسنادی قدیمی را پیدا کرد که نشان می‌داد در دهه ۱۹۳۰ یک جوان آمریکایی ساکن روسیه با کا گ ب همکاری می‌کرده و حتی در مورد مادر خود که او هم ساکن روسیه بوده به دستگاه امنیتی شوروی اطلاعات می‌داده است.
پیتر وی‌یر می‌گوید که برای تدوین شخصیت «آقای اسمیت» از این مورد الهام گرفته و فقط نقش مادر در ماجرای واقعی را به نقش یک پدر یعنی «آقای اسمیت» تغییر داده است. به این ترتیب «آقای اسمیت» به خاطر همکاری پسرش با کا گ ب به اردوگاه کار اجباری فرستاده می‌شود.
در سینمای آمریکا در انتقاد از شرایط حاکم بر اردوگاه کمونیسم و به خصوص دوران استالین فیلم‌های کمی ساخته شده، در صورتی که در مورد فاشیسم و نازیسم فیلم‌های زیادی تهیه شده است.
پیتر وی‌یر معتقد است که هنوز هم بخش زیادی از روشنفکران، پژوهشگران و دست‌اندرکاران عالم هنر حاضر نیستند از دلبستگی‌های قدیمی خود نسبت به اردوگاه شرق و کمونیسم دست بردارند. هنوز هم نوعی علاقه رمانتیک به شخصیت‌هایی مثل چه‌گوارا وجود دارد و به همین دلیل به‌ندرت کسی حاضر می‌شود از فیدل کاسترو و حکومت کوبا انتقاد کند.
در پایان این گفت‌وگو پیتر وی‌یر، کارگردان سر‌شناس استرالیایی، تاکید می‌کند که وقتی که پای عدالت، حقوق بشر و جنایات علیه بشریت به میان می‌آید رهبران کمونیسم از لنین گرفته تا استالین باید مورد نقد قرار گرفته و عملکرد آن‌ها روشن شود.
آن چه که در دهه‌های بعدی توسط رژیم حاکم بر کره شمالی صورت گرفت یا جنایات پل پت در کامبوج همه ادامه همین روش‌های ضد بشری‌اند.
تازه‌ترین فیلم وی با نام «راه بازگشت» با شرکت ادهریس و کالین فارل بر اساس ماجراهای واقعی و سفر طولانی تعدادی از زندانیانی ساخته شده است که از اردوگاه‌های کار اجباری (گولاگ) در سیبری گریخته و پای پیاده خود را به هند می‌رسانند. این زندانیان در مسیر خود از صحرای مغولستان، تبت و بالاخره کوهستان هیمالیا عبور می‌کنند.
پیتر وی‌یر اخیرا برای شرکت در جشنواره فیلم بین‌المللی پراگ با عنوان «فبیو فست» به پایتخت جمهوری چک آمده بود و در این جشنواره جایزه کریستیان به وی اعطا شد.
در این فرصت جیمز کیرچیک، یکی از نویسندگان رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی، توانست با وی در مورد تحقیقات او پیرامون اردوگاه‌های کار اجباری در سیبری روسیه، توجه وی به مسائل سیاسی و واکنش مخاطبان به فیلم اخیر وی «راه بازگشت» گفت‌وگو کند.
پیتر وی‌یر در مورد دلیل ساختن این فیلم می‌گوید که از کتاب «راهپیمایی طولانی» اثر اسلاومیر راویچز بسیار لذت برده و با وجود آن که معمولا در برخورد اولیه به هر پیشنهادی جواب رد می‌دهد، در این مورد نتوانسته است فکر ساختن فیلمی بر اساس این کتاب را از ذهن خود دور کند.
او سپس با خواندن چند کتاب دیگر در مورد تجربه اردوگاه‌ههای کار اجباری دوران استالین (گولاگ) به این موضوع علاقه بیشتری پیدا کرده و شروع می‌کند به تحقیق و مصاحبه با کسانی که از این تجربه وحشتناک جان سالم به در برده‌اند.
پیتر وی‌یر می‌افزاید که برای تدوین فیلمنامه و ساختن این فیلم در مورد دوران کمونیسم استالینی تحقیقات فراوانی کرده است. وی‌یر خود از نسل جوانانی بوده که در دهه ۱۹۶۰ با افکار انتقادی از نظام‌های سیاسی غرب و به خصوص با گرایش به مبارزات ضد جنگ بزرگ شده است و به همین خاطر به آن چه که در غرب در مورد اردوگاه‌های شرق گفته می‌شد چندان اعتماد نداشت.
او به مواردی مثل «کمیته فعالیت‌های ضد آمریکایی» که بعدا به تحقیقات و پرونده‌سازی‌های «مک‌آرتیسم»، منتسب به سناتور آمریکایی جوزف مک‌آرتی، مشهور شد اشاره کرده و می‌گوید یک چنین اقدامات و تبلیغات ضد کمونیستی در دوران جنگ سرد باعث شده بود که برخی از هم‌نسلان وی فکر کنند اوضاع در بلوک کمونیستی آن طور هم که ادعا می‌شود ناگوار نیست.
یکی از شخصیت‌های اصلی فیلم «راه بازگشت» آقای اسمیت است که «اد هریس» نقش وی را ایفا می‌کند. آقای اسمیت یک آمریکایی است که در آغاز برقراری حکومت شوروی به روسیه رفته و به این تجربه سیاسی جدید در قرن بیستم امیدوار است. ولی در نهایت با تجربه شخصی خود طعم سرکوب و جنایات دوران استالین را لمس می‌کند.
پیتر وی‌یر می‌گوید بر اساس تحقیقات او رقمی حدود هشت هزار آمریکایی پس از انقلاب اکتبر به روسیه رفته و اکثر آن‌ها از اردوگاه‌های کار اجباری سر در آورده‌اند. بخش اعظم آن‌ها هوادار کمونیسم نبودند و شاید در دوران بحران و رکود اقتصادی سال‌های دهه ۳۰ میلادی به روسیه رفتند. در آغاز حکومت استالین به آن‌ها مشاغل و حقوق خوبی می‌داد، ولی پس از مدتی بیگانه‌هراسی وی باعث شد که اکثر خارجیان را بازداشت و به اردوگاه کار اجباری بفرستد.
در دوران بوریس یلتسین برای مدتی دسترسی به برخی اسناد کا گ ب میسر شد و یک پژوهشگر آمریکایی اسنادی قدیمی را پیدا کرد که نشان می‌داد در دهه ۱۹۳۰ یک جوان آمریکایی ساکن روسیه با کا گ ب همکاری می‌کرده و حتی در مورد مادر خود که او هم ساکن روسیه بوده به دستگاه امنیتی شوروی اطلاعات می‌داده است.
پیتر وی‌یر می‌گوید که برای تدوین شخصیت «آقای اسمیت» از این مورد الهام گرفته و فقط نقش مادر در ماجرای واقعی را به نقش یک پدر یعنی «آقای اسمیت» تغییر داده است. به این ترتیب «آقای اسمیت» به خاطر همکاری پسرش با کا گ ب به اردوگاه کار اجباری فرستاده می‌شود.
در سینمای آمریکا در انتقاد از شرایط حاکم بر اردوگاه کمونیسم و به خصوص دوران استالین فیلم‌های کمی ساخته شده، در صورتی که در مورد فاشیسم و نازیسم فیلم‌های زیادی تهیه شده است.
پیتر وی‌یر معتقد است که هنوز هم بخش زیادی از روشنفکران، پژوهشگران و دست‌اندرکاران عالم هنر حاضر نیستند از دلبستگی‌های قدیمی خود نسبت به اردوگاه شرق و کمونیسم دست بردارند. هنوز هم نوعی علاقه رمانتیک به شخصیت‌هایی مثل چه‌گوارا وجود دارد و به همین دلیل به‌ندرت کسی حاضر می‌شود از فیدل کاسترو و حکومت کوبا انتقاد کند.
در پایان این گفت‌وگو پیتر وی‌یر، کارگردان سر‌شناس استرالیایی، تاکید می‌کند که وقتی که پای عدالت، حقوق بشر و جنایات علیه بشریت به میان می‌آید رهبران کمونیسم از لنین گرفته تا استالین باید مورد نقد قرار گرفته و عملکرد آن‌ها روشن شود.
آن چه که در دهه‌های بعدی توسط رژیم حاکم بر کره شمالی صورت گرفت یا جنایات پل پت در کامبوج همه ادامه همین روش‌های ضد بشری‌اند.
