لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۲۱:۵۸

پاپ در خاورمیانه؛ از مسجد حسین تا موزه هالوکاست


دیدار پاپ بندیکت شانزدهم، رهبر کاتولیک‌های جهان از اردن و اسراییل نمادی بود از تلاش رهبر مسیحیان برای آشتی‌جویی با مسلمانان و یهودیان. سخنان بی‌سابقه روز شنبه او در مسجد ملک عبدالله، امان، و دیدار روز دوشنبه او از موزه هالوکاست، اگرچه با مسرت خاطر میزبانان رسمی او روبه‌رو شد، در عین حال به نظر نمی‌رسد تمامی طعم تلخ کدورت‌های گذشته را از میان برده باشد.

دیدار پاپ از اردن سه روز بطول انجامید. حضور او در مسجد ملک عبدالله شهر امان و سخنان بی‌سابقه‌ای که در آن مکان مطرح ساخت در سراسر جهان انعکاس وسیعی یافت.

پاپ در مسجد ملک عبدالله، رسما از نظریه و جود دو کشور فلسطین و اسراییل در کنار هم دفاع کرد. انتظار می‌رفت که این بخش از سخنان وی، بخش دوم سفر رهبر کاتولیک ‌های جهان و دیدار او از سرزمین مقدس را، بدلیل نارضایتی دولت اسراییل، با دشواری روبه‌رو سازد.

در اردن، پاپ بندیکت شانزدهم بر ضرورت همکاری مسیحیان و مسلمانان تاکید ورزید . این سخنان در حالی ادا می‌شد که خاطره اظهارات قبلی او ، پیرامون میراث پیامبر اسلام، در ذهن پاره‌ای از مسلمانان همچنان با تلخکامی محسوس برجا مانده است.

سه سال پیش، رهبر واتیکان با تکرار مکتوبی از قرون وسطی، که مدعی است میراث مانده از پیامبر مسلمانان «غیر انسانی و شیطانی» است، خشم مسلمانان را در بسیاری از کشورهای اسلامی جهان برانگیخت. او بر خلاف پاره‌ای از انتظارات، هنگام حضور در اردن و سخنرانی در مسجد ملک حسین، از این بابت پوزش‌خواهی نکرد.

به جای پوزش‌خواهی، رهبر واتیکان، بعنوان اقدامی در جهت توسعه دوستی مابین اسلام و مسیحیت، در اردن خواستار «پایان جدایی و خشونت» بین مسلمانان و مسیحیان شد.

شیخ حمزه منصور نماینده پارلمان اردن و وابسطه به گروه اخوان المسلمین، با اشاره به اظهارات سه سال گذشته پاپ گفت که دیدار اخیر وی « تنها به تشدید رفتار توهین آمیز گذشته او انجامیده است ».

اما از سوی دیگر کسانی مانند یوسف ابو حسین مفتی شهر کرک در اردن، اظهار داشت که حضور پاپ در مسجد بنوعی پوزش‌خواهی غیر مستقیم و اقدامی برای نزدیکی مسلمانان و مسیحیان بوده است. با نگاهی مثبت از این دست، عراق نیز از پاپ برای بازدید از آن کشور دعوت بعمل آورد.

در مجموع بنظر می‌رسد که بازدید سال ۲۰۰۰ میلادی پاپ ژان پل دوم، از سوریه و حضور او در مسجد امویان دمشق و توقف او برای نشان دادن احترام، در ذهن مسلمانان منطقه، تاثیری بهتراز حضور اخیر پاپ بندیکت شانزدهم در مسجد حسین باقی گذارده است.

در بر خوردی متعادل در قبال یهودیان، پاپ بندیکت شانزدهم، هنگام بازدید از موزه یادواره قتل و عام یهودیان توسط رژیم نازی و عوامل آن، که به موزه هالوکاست مشهور است، انتظار پاره‌ای یهودیان اصولگرا را نیز که از پایان جنگ دوم جهانی تاکنون خواستار پوزش خواهی واتیکان هستند، بی‌پاسخ گذاشت.

یهودیان منتقد اعتقاد دارند که واتیکان هنگام کشتار یهویان در طول جنگ، نه تنها از آن‌ها در مقابل رژیم نازی حمایت بعمل نیاورده، که تا حدودی با سکوت در قبال قتل و عام شش میلیون یهودی، از این اقدام حمایت کرده است.

پاره ای از مقامات برجسته واتیکان در گذشته به گونه ای هالوکاست و واقیعت‌های وجودی آن‌ را هم زیر سئوال برده‌اند. این نکته نیز همچنان از جمله عوامل ناخشنودی یهودیان از واتیکان محسوب می‌شود.

هنگام بازدید از موزه یادواره هالوکاست در کنار تپه هرتسل در بیت‌المقدس، پاپ از حضور در بخشی که در آن تصویر پاپ پیوس دوازدهم قرار گرفته خودداری ورزید. یهودیان با متهم ساختن پاپ پیوس دوازدهم، مدعی هستند که او با سکوت از کنار هالوکاست گذشته است.

برخلاف خواسته یهودیان، پاپ بندیکت شانزدهم در گذشته با تاکید بر اینکه « پاپ پیوس دوازدهم یک کلیسایی بزرگ است» از او حمایت بعمل آورده است. در عوض هنگام بازدید از موزه «یاد وشم» هالوکاست در بیت المقدس، پاپ قویا اظهار داشت که قربانیان هالوکاست هرگز نباید بدست فراموشی سپرده شوند.

حضور پاپ بندیکت شانزدهم در یادواره « یاد وشم » از نگاه بسیاری یهودیان اسراییل اقدامی نمادین برای رفع کدورت مابین قوم یهود و واتیکان تلقی شده است. ملاقات حضوری او با شش بازمانده هالوکاست، این احساس را نزد بسیاری از یهودیان تقویت کرد.

در قبال بخش سیاسی دیدار پاپ از اسرائیل، بخصوص اظهارات او در مورد کشور مستقل فلسطین، نتانیاهو، نخست وزیر تازه به قدرت رسیده و دست راستی اسرائیل، علیرغم حضور در مراسم، سکوت اختیار کرد. به نظر می‌رسد بر خلاف بسیاری از رهبران فلسطینی که گفتار و اقدامات پاپ را در جهت دفاع از حقوق خود کافی نمی‌دانند، بسیاری از رهبران اسرائیل از اقامت چند روزه پاپ در سرزمین خود کاملا راضی‌اند.

پاپ بندیکت شانزدهم می‌گوید که دیدار او از خاورمیانه اصولا یک سفر زیارتی است. به نظر میرسد چنانچه سایر رهبران سیاسی منصوب به ادیان سه گانه الهی ( معروف به صاحبان کتاب ) از دیدار با یکدیگر استقبال کرده و از نفی اعتقادات متقابل خود داری ورزند، الگو گرفتن از دیدارهای مذهبی- سیاسی و آشتی‌جویانه رهبران واتیکان از نقاط مختلف جهان، بتواند به ایجاد دوستی بیشتر مابین پیروان ادیان مختلف یاری دهد.

اما تا همنیک به جز رهبران واتیکان، تنها دالایی لاما، رهبر بودائیان جهان به سفر‌هایی از این دست علاقه نشان داده است.
XS
SM
MD
LG