نماینده ایران در سازمان ملل متحد، در نامهای به دبیرکل این نهاد، از سخنان رکس تیلرسون، در خصوص «حمایت از گذار مسالمتآمیز قدرت در داخل ایران»، شکایت کردهاست.
به گزارش خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا، غلامعلی خوشرو، نماینده ایران در سازمان ملل متحد، دوشنبه ۲۹ خرداد در نامهای به آنتونیو گوترش، گفته است سخنان وزیر خارجه ایالات متحده «مبین طرحی مداخلهجویانه و گستاخانه» است که به گفته آقای خوشرو «با تمامی هنجارها و اصول حقوق بینالملل و نیز متن و روح منشور ملل متحد مغایرت دارد و رفتاری غیرقابل قبول در روابط بینالملل به شمار میرود».
آقای تیلرسون، ۲۴ خرداد ماه در نشستی در مجلس نمایندگان آمریکا، در ارتباط با بودجه و سیاستهای وزارتخانه خود، گفته بود ایران «عامل بیثباتی» در منطقه است و واشینگتن «علیه هژمونی ایران اقدام کرده است». او گفته بود سیاستها علیه «هژمونی ایران»، مهار این کشور «در ساخت تسلیحات هستهای» و «پشتیبانی از عناصری در داخل ایران است که به گذار مسالمتآمیز حکومت آن منجر شود».
نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل گفته است این سخنان بر خلاف «قرارداد الجزایر ۱۹۸۱» و «دیگر تعهداتی» است که واشینگتن «را متعهد به سیاست عدم مداخله مستقیم یا غیرمستقیم، سیاسی یا نظامی، در امور داخلی ایران دانسته و در آن تاکید شده که آمریکا در آینده نیز باید چنین تعهداتی را دنبال کند و به آن پایبند بماند».
توافق الجزایر در ۱۹۸۱، به توافقاتی میان دولتهای جمهوری اسلامی و ایالات متحده مربوط میشود که با میانجیگری الجزایر در ژانویه همان سال به امضا رسید. این توافق در پی حمله و اشغال سفارت آمریکا در تهران، در پی انقلاب ۵۷ و وقایع پس از آن صورت گرفت. بر پایه آن گروگانهای آمریکایی آزاد شده و در آن از جمله گفته شده بود آمریکا دست به اقدام سیاسی یا نظامی در امور داخلی ایران نمیزند، به تحریمهای تجاری یا مسدودیتهای مالی خاتمه میدهد و ایران نیز اقدام به پرداخت قرضهای خود به نهادهای آن کشور میکند.
شکایت روز دوشنبه نمایندگی ایران در سازمان ملل، همزمان با احضار کاردار سفارت سوئیس در تهران، صورت گرفتهاست. وزارت خارجه ایران روز دوشنبه اعلام کرده بود که کاردار سوئیس در تهران را به عنوان حافظ منافع آمریکا احضار، و اعتراض «شدید» جمهوری اسلامی به سخنان وزیر خارجه ایالات متحده مبنی بر «حمایت این کشور از گذار مسالمتآمیز» در حکومت جمهوری اسلامی را به او ابلاغ کرده است.
از سوی دیگر اما ایالات متحده، سالهاست که حکومت ایران را متهم به «حمایت از تروریسم» میکند، آن را عامل بیثباتی در منطقه، از طریق حمایت از گروههایی مانند حزبالله لبنان، یا دولت مرکزی سوریه میداند و میگوید ناقض حقوق بشر، حقوق زنان و گروههای قومی و دینی دیگر داخل کشور است.
انتقاد از وضعیت حقوق بشر در ایران محدود به دولت آمریکا نیست، و شماری از سازمانهای غیردولتی و بینالمللی مانند عفو بینالملل یا دیدبان حقوق بشر نیز بارها در این مورد انتقادهایی را مطرح کردهاند.
دستگاه رهبری ایران، از زمان آیتالله خمینی تا آیتالله خامنهای، رهبر فعلی، بارها به سیاستهای ایالات متحد تاخته و گفتهاند به آن کشور «تودهنی» یا «سیلی» میزنند. رهبر جمهوری اسلامی بهتازگی نیز از واژگان مشابهی استفاده کرده و با «چاقوکش» توصیف کردن مقامهای آمریکا، خطاب به آن گفته است «همیشه سرتان به سنگ خورده، همیشه دماغتان به خاک مالیده شده، بعد از این هم همین خواهد بود». مقامهای نظامی ایران نیز بارها گفتهاند در واکنش به «تهدید» دست به اقداماتی خواهند زد. در عین حال جمهوری اسلامی، یکی از مهمترین متحدان ایالات متحده، یعنی اسرائیل، را به رسمیت نمیشناسد و برخی مقامهای تهران از محو شدن یا پایان حیات این کشور سخن گفتهاند.
با وجود قطع روابط و تیره و تار شدن مناسبات میان تهران و واشینگتن طی چند دهه گذشته، در زمان دولت باراک اوباما، دولت ایران به ریاست حسن روحانی، توانست بر سر برنامه اتمی با ایالات متحده و پنج قدرت جهانی دیگر به توافق برسد. اما این توافق نیز با انتقاد دولت تازه آمریکا روبهرو است. دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده بارها از این توافق انتقاد کرده و در عین حال ایران را متهم کرده که «دولت شماره یک حامی تروریسم» است. ایران، اتهام حمایت دولتی از تروریسم را رد کردهاست و شماری از همپیمانان آمریکا، مانند عربستان سعودی را حامی تروریسم مینامد. روابط ایران با عربستان سعودی، و شماری از کشورهای منطقه در حاضر یا کاملا قطع شده یا بهشدت کاهش پیدا کردهاست.