در نشانه‌ای دیگر از بهبود احتمالی روابط میان ایران و عربستان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز چهارشنبه اعلام کرد که هیئت‌های دیپلماتیک دو کشور پس از پایان مراسم حج از سفارتخانه‌های خود در دو کشور بازدید خواهند کرد.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه، در مصاحبه با خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، که روز چهارشنبه، اول شهریور، منتشر شد خبر داد که ویزای اعضای هیئت‌های دو کشور برای انجام این سفر صادر شده و باید «اقدامات نهایی» در این باره انجام شود.
آقای ظریف گفت که احتمالا سفر این هیئت‌ها پس از پایان حج انجام خواهد شد.
روابط دیپلماتیک تهران و ریاض از دی‌ماه ۹۴ به دنبال اعدام یک روحانی شیعه در عربستان سعودی و حمله اعتراض‌آمیز به اماکن دیپلماتیک این کشور در تهران و مشهد قطع شد.
پیشتر حسین جابری انصاری، معاون وزیر خارجه ایران، در روز ۲۸ خرداد از توافق اولیه ایران و عربستان برای بازدید از سفارتخانه‌های‌شان خبر داده و در عین حال گفته بود که همچنان «هیچ مذاکره مستقیمی» بین دو کشور وجود ندارد و موضوعات ضروری «از مجاری دیپلماتیک و به شکل غیرمستقیم» حل می‌شود.
این در حالی است که از سوی دیگر وزارت خارجه عربستان روز دوشنبه، ۹ مرداد، در بیانیه‌ای اعلام کرده بود که مقام‌های ایرانی به گروه تحقیق این کشور برای بررسی موضوع حمله به اماکن دیپلماتیک عربستان در تهران و مشهد ویزا نداده‌اند.
یک روز بعد اما بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، این بیانیه را «غیرواقعی» خوانده و گفت که ویزای هیئت عربستانی برای بازدید از اماکن دیپلماتیک خود یک ماه قبل صادر شده است.
به گفته آقای قاسمی، قرار بود این هیئت روز هشتم مرداد وارد تهران شود، اما مقامات عربستانی «درخواست کردند برای کسب آمادگی لازم، سفر به تعویق بیفتد».
در همان روز رسانه‌های ایران خبر دادند که وزیران خارجه ایران و عربستان سعودی در نشست کمیته اجرایی سازمان همکاری‌های اسلامی در استانبول، یکدیگر را در آغوش گرفته و گفت‌وگوی کوتاهی با هم داشته‌اند.
بر اساس گزارش‌ها، عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان، به سوی محمدجواد ظریف آمده و «پس از در آغوش کشیدن» او، با یکدیگر گفت‌وگو کرده‌اند.
با این حال آقای ظریف در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا این تحلیل را که پس از «پیش‌قدم» شدن وزیر خارجه عربستان سعودی برای این گفت‌وگو اکنون «توپ در زمین ایران است» رد کرد.
وی اضافه کرد: «در این قضیه یک طرف دست نداد، من هم دست دادم و همان طور که گفتم این یک اقدام دیپلماتیک و عادی بود و توپ در هیچ زمینی نیست.»
وزیر خارجه ایران تاکید کرد که رفتار عربستان سعودی و سیاست‌های این کشور در منطقه تغییری نکرده است.
وی بار دیگر گفت که عربستان سعودی «باید در برخی از سیاست‌های خود تجدیدنظر و بازنگری کند» و «اگر این بازنگری انجام شود حتماً این امر با عکس‌العمل مثبت ایران روبه‌رو خواهد شد».
درگیری‌ها در سوریه و یمن یکی از مهم‌ترین دلایل تیره شدن روابط دو کشور در سال‌های گذشته بوده است.
ایران در سوریه از حکومت بشار اسد حمایت می‌کند، در حالی که عربستان از مهم‌ترین حامیان گروهی از شورشیان آن کشور است.
در یمن روندی معکوس حاکم است و در حالی که ائتلاف عربی به رهبری ریاض دست به حملات هوایی علیه شورشیان حوثی، برای بازگرداندن قدرت به عبدربه منصور هادی زده است، مقام‌های ایرانی از شورشیان حوثی حمایت کرده و در عین حال بارها به «ارسال سلاح» برای آنها متهم شده‌اند.
واکنش به سفر مقتدی صدر به عربستان سعودی
وزیر خارجه ایران روز چهارشنبه همچنین درباره سفر مقتدی صدر به عربستان سعودی و امارات متحده عربی گفت: «ما آن قدر در مورد خودمان و نقش‌مان در منطقه و نوع روابطی که با همسایگان‌مان داریم دارای خودباوری هستیم که نگران این گونه اقدامات نیستیم.»
وی تاکید کرد که ایران «حضوری مستحکم» در منطقه دارد و این موضوع «با انجام اقدامات نمایشی از سوی برخی کشورها دچار خدشه نمی‌شود».
ایرج مسجدی، سفیر ایران در بغداد، نیز روز دوشنبه، ۲۳ مرداد، در واکنش به سفر مقتدی صدر به عربستان سعودی و دعوت این کشور از عمار حکیم اعلام کرده بود که ارتباط شیعیان عراق با کشورهای دیگر از جمله آمریکا و عربستان سعودی تأثیری در روابط آنان با جمهوری اسلامی ندارد.
مقتدی صدر، رهبر جریان شیعی صدر در عراق، پس از ۱۱ سال، ماه گذشته در سفری رسمی به عربستان سعودی با ولیعهد این کشور دیدار داشت و پس از این سفر، عربستان سعودی را «پدر پرقدرت» ملت‌های عرب که برای برقراری «صلح در منطقه تلاش می‌کند» توصیف کرد.
آقای صدر پیش از این مورد حمایت همه‌جانبه ایران بود، اما به تدریج از جمهوری اسلامی فاصله گرفت و سال گذشته هواداران او به حضور نیروی قدس سپاه پاسداران در عراق اعتراض کردند.
مقتدی صدر همچنین روز ۲۰ مرداد در مصاحبه با روزنامه الشرق الاوسط گفته بود، در انتخابات آتی عراق ممکن است با حیدر العبادی نخست وزیر و نیز عمار حکیم ائتلاف کند.
عمار حکیم دبیر پیشین مجلس اعلای اسلامی عراق روزهای گذشته از این نهاد جدا شد تا جریان تازه «حکمت ملی» را تشکیل دهد.
اختلافات داخلی در مجلس اعلای اسلامی عراق، تشکلی شیعی که در طول سه دهه و نیم همسو با ایران محسوب می‌شد، از جمله بر سر نقش ایران در عراق، موجب انشعاب اخیر شد.
مجلس اعلای اسلامی عراق که پیشتر نام آن مجلس اعلای «انقلاب» اسلامی عراق بود، در سال ۶۱ خورشیدی در ایران شکل گرفت و سال‌ها مناسبات بسیار نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران داشت.
از زمان قطع روابط ایران و عربستان، عراق و برخی کشورها از جمله پاکستان و کویت پیشنهادهایی را برای میانجیگری و کاهش تنش میان دو کشور ارائه کرده‌اند.
در همین حال، بر اساس گزارش رسانه‌های ایران، قاسم الاعرجی، وزیر کشور عراق، در دیدار با همتای ایرانی خود گفته بود که مقام‌های سعودی خواستار میانجیگری عراق بین ایران و عربستان شده‌اند.
با این حال وزارت خارجه عربستان سعودی روز چهارشنبه، ۲۵ مرداد، اعلام کرد که هیچ گونه درخواستی برای میانجیگری میان تهران و ریاض نداشته است.
