نماینده رابط جمهوری اسلامی ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری، در نامه‌ای به نماینده آمریکا، به آنچه که «تخلف» این کشور در اجرای قرار موقت این دیوان خواند، اعتراض کرد و از او خواست که گزارش اقدامات ایالات متحده درباره اجرای این قرار را به ایران اطلاع دهد.
بر اساس گزارش وب‌سایت دولت ایران، محسن محبی در نامه به جنیفر نیو استد، اعلام کرد که ایالات متحده ۶۷ هواپیمای ایران‌ایر را به لیست تحریم‌های خود افزوده و کالاهای اساسی نیز «در عمل» از تحریم معاف نشده است.
وی « تخلف» آمریکا از رای این دیوان را «غیرقابل قبول» خواند و از این کشور خواست «به فوریت اقداماتی را که در اجرای دستور موقت دیوان انجام داده است به اطلاع ایران برساند».
آقای محبی در این نامه که در تاریخ ۱۹ آذر ارسال شده است، اعلام کرد که آمریکا «نه تنها به دستور دیوان عمل نکرده، بلکه حتی ۶۷ هواپیمای ایران‌ایر را به لیست تحریم‌های خود افزوده و مشکلات تازه‌ای ایجاد کرده است».
دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه روز یازدهم مهر با صدور قراری موقت حکم داد که ایالات متحده باید اطمینان حاصل کند که تحریم‌های یک‌جانبه‌اش علیه جمهوری اسلامی بر کالاهای اساسی یا ایمنی پروازهای مسافری اثر منفی نخواهد داشت.
مقام‌های آمریکایی از جمله مایک پومپئو، وزیر خارجه، و برایان هوک، نماینده ویژه این وزارتخانه در امور ایران، تأکید کرده‌اند که اقلام بشردوستانه از جمله دارو و مواد غذایی در شمول تحریم‌های واشینگتن نیستند.
با این حال نماینده رابط جمهوری اسلامی در دیوان بین‌المللی دادگستری، در این نامه سخنان مقامات آمریکایی مبنی بر معاف شدن کالاهای مرتبط با مسائل انسان‌دوستانه از تحریم‌ها را «لفاظی سیاسی» خواند و افزود که «در عمل چنین نیست».
بر اساس گزارش سایت دولت ایران، وزارت خارجه ایران نیز چندی پیش در یادداشت دیپلماتیک از طریق سفارت سوئیس در تهران، (حافظ منافع آمریکا) «تخلف» ایالات متحده از قرار دیوان را اعلام کرده بود.
آمریکا به حکم دیوان بین‌المللی دادگستری اعتراض کرده و تاکید دارد که دیوان لاهه فاقد صلاحیت لازم برای رسیدگی به این پرونده است.
به گفته کارشناسان، گرفتن تصمیم نهایی در این خصوص ممکن است چند سال به طول بینجامد.
رأی مقدماتی لاهه برای کشورها الزام‌آور است، اما این دیوان ابزاری برای اجرای تصمیمات خود ندارد.
در صورتی که کشورها از رأی دادگاه تبعیت نکنند، کشور مدعی می‌تواند به شورای امنیت سازمان ملل متحد مراجعه کند. شورایی که آمریکا خود در آن حق وتو دارد و می‌تواند مانع از هرگونه مصوبه علیه خود شود.
ایران با استناد به «عهدنامه مودّت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی» از آمریکا شکایت کرده بود.
به دنبال رای دیوان بین‌المللی دادگستری، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که این کشور از عهدنامه مودت با ایران خارج می‌شود.
در بند ۳ از ماده ۲۳ این عهدنامه پیش‌بینی شده که هر یک از طرفین می‌توانند با «اخطار کتبی به مدت یک سال» آن را خاتمه داده و فسخ کنند.
