رئیسجمهور آمریکا روز یکشنبه ۳۰ آذر جف لَندری، فرماندار ایالت لوئیزیانا، را بهعنوان نمایندهٔ ویژهٔ خود در امور گرینلند منصوب کرد؛ اقدامی که انتقاد دانمارک و اتحادیه اروپا را برانگیخت.
دونالد ترامپ در پستی در شبکهٔ اجتماعی خود، تروث سوشیال، نوشت: «جف درک میکند که گرینلند تا چه اندازه برای امنیت ملی ما ضروری است و با قدرت منافع کشورمان را برای ایمنی، امنیت و بقای متحدانمان و در واقع، جهان پیش خواهد برد».
لندری در پستی در شبکهٔ ایکس از ترامپ تشکر کرد و نوشت: «باعث افتخار است که... در این سمتِ داوطلبانه خدمت کنم تا گرینلند را بخشی از ایالات متحده کنم. این موضوع به هیچوجه بر جایگاه من بهعنوان فرماندار لوئیزیانا تأثیری نمیگذارد!»
رئیسجمهوری آمریکا میگوید که گرینلند، قلمرو خودگردان دانمارک، بهدلیل اهمیت راهبردی و منابع معدنیاش باید بخشی از ایالات متحده شود. لندری که در ژانویهٔ ۲۰۲۴ به مقام فرمانداری رسیده است، علناً از این ایده حمایت میکند.
این اقدام دونالد ترامپ واکنش مته فِردریکسن، نخستوزیر دانمارک، و ینس فردریک نیلسن، نخستوزیر گرینلند، را برانگیخت و آنها در بیانیهای مشترک گفتند: «نمیتوانید کشور دیگری را ضمیمهٔ خاک خود کنید، حتی با استدلال امنیت بینالمللی».
آنها افزودند: «گرینلند متعلق به مردم گرینلند است و آمریکا نباید کنترل گرینلند را بهدست بگیرد».
دولت ترامپ روز دوشنبه فشار بیشتری بر کپنهاگ وارد کرد و اجارهنامههای پنج پروژهٔ بزرگ بادی فراساحلی را که در سواحل شرقی آمریکا در حال ساخت بودند، تعلیق کرد. دو پروژه از این مجموعه از سوی شرکت دولتی/تحتکنترل دولت دانمارک، «اورستد»، در حال توسعه بود.
ارزش راهبردی
گرینلند، مستعمرهٔ سابق دانمارک با جمعیتی حدود ۵۷ هزار نفر، طبق توافق سال ۲۰۰۹ حق دارد اعلام استقلال کند، اما همچنان وابستگی زیادی به صنعت ماهیگیری و کمکهای مالی دانمارک دارد.
موقعیت راهبردی آن میان اروپا و آمریکای شمالی، آن را به مکانی کلیدی برای سامانهٔ دفاع موشکی بالستیک آمریکا تبدیل کرده است؛ در حالی که ثروت معدنی آن نیز علاقهٔ ایالات متحده را به کاهش وابستگی به صادرات چین افزایش داده است.
نیلسن، نخستوزیر گرینلند، در فیسبوک نوشت: «باز هم با اعلامیهای تازه از سوی رئیسجمهور آمریکا از خواب بیدار شدیم. شاید این موضوع بزرگ به نظر برسد، اما برای ما چیزی را تغییر نمیدهد. ما خودمان دربارهٔ آیندهمان تصمیم میگیریم».
تنشهای دیپلماتیک بالا میگیرد
لارس لوکه راسموسن، وزیر خارجهٔ دانمارک، روز دوشنبه گفت سفیر آمریکا، کنت هاوری، را احضار خواهد کرد؛ سفیری که در جریان سفر اخیرش به گرینلند بر «احترام متقابل» تأکید کرده بود.
راسموسن به شبکه ۲ تلویزیون دانمارک گفت: «یکدفعه و از ناکجا، حالا یک نمایندهٔ ویژهٔ ریاستجمهوری آمریکا داریم که بنا به گفتهٔ خودش مأموریت دارد گرینلند را به تصرف درآورد. این، البته، کاملاً غیرقابلقبول است».
دانمارک در یک سال گذشته کوشیده است روابط پرتنش با گرینلند را ترمیم کند و همزمان با سرمایهگذاری در دفاع از قطب شمال، برای پاسخ به انتقادهای آمریکا دربارهٔ ناکافی بودن امنیت، تنشها با دولت ترامپ را نیز کاهش دهد.
فردریکسن، نخستوزیر دانمارک، در پستی در اینستاگرام نوشت: «این موقعیت دشواری است که متحدان همیشگیمان ما را در آن قرار دادهاند».
میکل وِدبی راسموسن، استاد علوم سیاسی دانشگاه کپنهاگ، به خبرگزاری رویترز گفت: «این انتصاب نشان میدهد تمام پولی که دانمارک در گرینلند و در دفاع از قطب شمال سرمایهگذاری کرده، و همهٔ حرفهای دوستانهای که به آمریکاییها زدهایم، هیچ اثری نداشته است».
در همین حال، اتحادیهٔ اروپا روز دوشنبه اعلام کرد که این بلوک ۲۷ کشوری با کشور عضو خود، دانمارک، اعلام «همبستگی کامل» میکند.
اورسلا فندرلاین، رئیس کمیسیون اروپا، و آنتونیو کوستا، رئیس شورای اروپا، در شبکهٔ ایکس نوشتند: «تمامیت ارضی و حاکمیت، اصول بنیادین حقوق بینالملل هستند».
آنها افزودند: «این اصول نه فقط برای اتحادیهٔ اروپا، بلکه برای کشورهای سراسر جهان ضروریاند. ما در همبستگی کامل با دانمارک و مردم گرینلند ایستادهایم».
