گزارشهای رسیده حاکی است که اینترنت در بسیاری از نقاط ایران بویژه در شهر تهران دچار اختلالهای گستردهای شده و نهادهای امنیتی و وزارت ارتباطات، شبکههای اجتماعی و پیامرسان اینستاگرام و واتساپ را فیلتر کردهاند.
خبرگزاری فارس روز چهارشنبه ۳۰ شهریور اذعان کرد که اینترنت در تهران قطع شده است.
نتبلاکس، یک گروه مستقر در لندن که قطعی و اختلال در اینترنت جهانی را رصد میکند، نیز روز چهارشنبه گزارش داد که دسترسی به اینستاگرام در ایران، در میانه اعتراضات به مرگ مهسا امینی، بهشدت محدود شده است.
نتبلاکس در حساب کاربری خود در توئیتر افزوده است: نمودارها حاکی از اختلال در دسترسی به اینستاگرام توسط همه شرکتهای ارائه خدمات اینترنتی است و ارتباط اینترنتیِ کشوریِ ایران نیز به سطح ۷۹ درصد سطح عادی تنزل کرده است.
این گروه اینترنتی میگوید ایران در بدترین وضعیت اینترنت از زمان کشتار آبان ۹۸ قرار دارد.
بر اساس این گزارش، در حال حاضر اینترنت شبکههای موبایلی رایتل، ایرانسل و همراه اول تا حدود زیادی قطع است.
⚠️ #Iran is now subject to the most severe internet restrictions since the November 2019 massacre.▶️ Mobile networks largely shut down (MCI, Rightel, Irancell - partial)▶️ Regional disruptions observed during protests▶️ Instagram, WhatsApp restrictedhttps://t.co/8cCHIJA2Oi
— NetBlocks (@netblocks) September 21, 2022
سایت «دیجیاتو» در ایران هم خبر داده که «بررسیها نشان میدهد دسترسی به اینترنت روی اپراتورهای موبایل در تهران و چند شهر بزرگ دیگر مختل شده است و کاربران اینترنت همراه تنها امکان استفاده از سایتهای داخلی را دارند».
آسوشیتدپرس نیز از قول کاربران داخل ایران که به دلیل نگرانیهای امنیتی و به شرط ناشناس ماندن با این خبرگزاری گفتوگو کردهاند میگوید که آنها نمیتوانند با استفاده از تلفن همراه یا خط خانگی وارد اینترنت شوند.
مقامهای جمهوری اسلامی ایران هنوز در مورد اختلال در اینستاگرام واکنش نشان ندادهاند اما خبرگزاری ایسنا مدعی شده که دلیل اختلالات موجود، «قطعی یکی از شبکههای فیبر نوری» است.
این در حالی است که در یک هفته گذشته، اینترنت ثابت و همراه در بسیاری از مناطق تهران و برخی مناطق کشور دچار اختلال زیادی شده بود.
⚠️ Confirmed: Messaging app #WhatsApp has been restricted in #Iran amid widening protests over the death of #MahsaAmini; metrics show WhatsApp servers now disrupted on multiple internet providers, hours after the restriction of Instagram📰 Background: https://t.co/8cCHIJAADQ pic.twitter.com/JvzemCJ92s
— NetBlocks (@netblocks) September 21, 2022
جمهوری اسلامی ایران تا پیش از این، فیسبوک، تلگرام، توئیتر و یوتیوب را هم مسدود کرده بود، هرچند خود مسئولان جمهوری اسلامی از این شبکههای اجتماعی آزادانه استفاده میکنند.
بیشتر در این باره: اعتراضات ایران؛ اینستاگرام حساب کاربری «منوتو» را چند ساعت محدود کردفیلتر اینستاگرام که تنها شبکه اجتماعی مهم در دسترس کاربران ایرانی بود، در حالی صورت میگیرد که اعتراضات ضد حکومتی در کشور وارد پنجمین روز خود شده است.
جرقه این اعتراضات با جانباختن مهسا امینی، دختر ۲۲ سالهای که در بازداشت گشت ارشاد جان باخت آغاز شد و با گسترش اعتراضات به بیش از ۴۰ شهر ایران فراخوانهایی در شبکههای اجتماعی برای گستردهتر کردن اعتراضها هم دست به دست میشود.
معترضان که خواهان حذف حجاب اجباری از قوانین ایران و بهبود حقوق مدنی زنان هستند در عین حال کلیت حکومت جمهوری اسلامی را نیز در شعارهای خود نشانه رفتهاند.
جمهوری اسلامی بهطور مشخص پس از اعتراضات انتخاباتی سال ۱۳۸۸ و در پی دستور رهبر جمهوری اسلامی، با ایجاد «گردانهای سایبری» زیر نظر بسیج و سپاه پاسداران و صرف هزینه بسیار برای اجرای طرحهای علنی از جمله «اینترنت ملی» و «صیانت» و نیز برنامههای امنیتی بهطور گسترده برای کنترل شبکههای اجتماعی در ایران تلاش میکند.
در سال ۸۸ و پس از آنکه خبرنگاران خارجی از ايران اخراج شدند، روزنامهها و خبرگزاریها بهدليل سانسور قادر به خبررسانی نبودند و وبسايتهای خبری از فعاليت منع شدند، شهروند-خبرنگاران به تنها منبع موجود در مورد رخدادهای خیابانهای ایران تبدیل شدند و در آن میان استفاده از شبکه اجتماعی توئیتر نقش مهمی ایفا کرد.
پس از آن در اعتراضات سراسری در ایران در دی و بهمن ۱۳۹۶، گردش سریع اطلاعات از طریق شبکه تلگرام باعث شد که این پیامرسان نقشی مهم در گردش اطلاعات خبری در میان ایرانیان ایفا کند، به گونهای که دولت جمهوری اسلامی به روشهای مختلف سعی در کنترل محتوای آن داشت.
این شبکه اجتماعی نیز در همان سال فیلتر شد.