توليد ناخالص داخلي و ارتباط آن با رشد اقتصادي

فريدون خاوند (گزارش اقتصادى روز) دكتر فريدون خاوند (راديوآزادي): توليد ناخالص داخلي در برگيرندة ارزش مجموع كالا ها و خدماتي است كه طي يك دوران معين، معمولا يك سال، در يك كشور توليد ميشود. ارزيابي اين شاخص طبعا با اما ها و چرا هاي فراوان همراه است، به ويژه در بسياري از كشور هاي در حال توسعه كه از ابزار دقيق آماري محرومند. به رغم اين ترديد ها، توليد ناخالص داخلي مهم ترين ملاك اندازه گيري قدرت اقتصادي كشور ها و مقايسة ميان آنها است. بگوييد توليد ناخالص داخلي‌تان چقدر است تا بدانيم در سلسله مراتب كشور ها چه وزني داريد! كل توليد ناخالص داخلي در جهان حدود سي و پنج هزار ميليارد دلار ارزيابي ميشود. از اين مقدار، بر پاية آمار اين هفتة «كنفرانس ملل متحد براي بازرگاني و توسعه» (آنكتاد)، نه هزار و هشتصد ميليارد دلار، معادل بيست و هشت در صد آن، به ايالات متحدة آمريكا تعلق دارد. كشور هاي ژاپن، آلمان، بريتانيا، فرانسه، چين، ايتاليا، كانادا، برزيل و مكزيك به ترتيب در مقام هاي دوم تا دهم قرار ميگيرند. و اما جايگاه ايران. بر پاية آمار «آنكتاد»، ايران با صد و پنج ميليارد دلار در سال از لحاظ توليد ناخالص داخلي در رديف سي و هفتم جهان جاي ميگيرد. به بيان ديگر ايران كه با رقم رسمي شصت و پنج ميليون نفر كمي بيش از يك در صد جمعيت جهان را دارد، تنها سه دهم در صد كالا ها و خدمات جهان را توليد ميكند. در ميان كشور هاي همساية ايران، بر پاية همان آمار، تركيه با جمعيتي برابر، دويست ميليارد دلار توليد ناخالص داخلي سالانه دارد، تقريبا دو برابر ايران، آنهم بدون برخورداري از منابع نفت و گاز. از لحاظ سرانه، توليد ناخالص داخلي هر ايراني به حدود هزار و ششصد دلار در سال ميرسد، كمي بيشتر از مصر و مراكش، ولي حدود سيصد دلار كمتر از تونس. حال كه از توليد ناخالص داخلي ايران سخن ميگوييم، نگاهي بيندازيم به آخرين آماري كه بانك مركزي جمهوري اسلامي در همين زمينه منتشر كرده است. بر پاية اين آمار، شاخص مورد نظر ما در سال 1380 خورشيدي به 662.51 هزار ميليارد ريال رسيد. اگر اين رقم را بر پاية ارز تك نرخي بر مبناي هر دلار معادل هشتصد تومان محاسبه كنيم، توليد ناخالص داخلي ايران هشتاد و سه ميليارد دلار در سال است، بيست و دو ميليارد دلار كمتر از رقم اعلام شده از سوي آنكتاد. در اين صورت توليد ناخالص داخلي سرانة ايران به 1276 دلار در سال كاهش مي يابد. در هر صورت، جايگاه ايران در سلسله مراتب اقتصادي كشور ها نشاندهندة انحطاطي چشمگير در دو دهة گذشته است كه عمدتا از سقوط سرمايه‌گذاري ميگيرد. بر پاية آمار انتشار يافته از سوي بانك مركزي جمهوري اسلامي، نسبت سرمايه‌گذاري به توليد در ايران از 63 در صد در سال 1355 به 28 در صد در سال 1380 خورشيدي سقوط كرده است.