لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۳:۰۴

بازی مساوی با وقت اضافه ۵+۱ و ايران در استانبول


سعید جلیلی در دیدار با کاترین اشتون
سعید جلیلی در دیدار با کاترین اشتون
گاردین در مقاله ای در مورد گفتگوهای هسته ای ایران می نویسد اگر چه ديپلماسی استانبول بدون رسيدن به هيچ نقطه عطفی در روند فرسايشی چانه زنی‌ها، تهديد‌ها و تشويق‌های حول موضوع برنامه هسته‌ای ايران به پايان رسيده اما عجالتاً خيال بسياری از اين بابت آسوده شد که سايه سنگين تهديد بمب های جنگ افروز دست کم به مدت يک ماه از سر ايران کوتاه شده است.

جوليان بورگر، ازروزنامه نگاران روزنامه انگليسی «گاردين»، با اشاره به پايان گفت و گوهای گروه ۵+۱ در شهر استانبول می نويسد: «شايد دستاورد اين سری گفت و گو ها به ظاهر چندان چشمگير به نظر نرسد اما وقتی زمينه بستر اين تحول را مد نظر قرار دهيد متوجه خواهيد شد که همين مقدار پيشرفت هم چندان ناچيز نبوده است.»

وی می افزاید طرف های اين مذاکرات از ماه ژانويه سال گذشته ميلادی، حدود پانزده ماه پيش، با يکديگر ملاقات نکرده بودند، تحريم شديدتر نفتی ايران در پيش است و اين کشور در اثر تحريم های فلج کننده اقتصادی از بخش اعظم نظام بانکی جهان کنار گذاشته شده است. علاوه بر اين همه خطر حمله نظامی اسرائيل و بروز يک رويارويی خشونت آميز ديگر در منطقه خاورميانه روز به روز جدی تر می شود. ازين روست که وقتی ايران و گروه شش کشور قدرتمند جهان بر سر نشستن پشت ميز مذاکره به توافق می رسند و در پس آن هم از «گفت و گو های سازنده» و «گام های عملی» سخن می گويند بايد تمام اين تحولات را غنيمت شمرد و پيشرفتی قابل توجه دانست.

به نوشته اين روزنامه انگليسی، اما آنچه به واقع در استانبول روی داد، بر خلاف آنچه مطرح شده، «ده ساعت گفت و گو» نبود. بلکه شايد بتوان قسمت مفيد اين صحبت های چند جانبه را در تنها پنج ساعت خلاصه کرد. از طرف ايران، رئيس هيئت نمايندگی را سعيد جليلی برعهده داشت که انگليسی دان نيست و ترجمه سخنان او روند امور را کند کرده بود. زمان صرف ناهار را هم که در نظر بگيريد همان پنج ساعت نيز زياد به نظر خواهد رسيد. آنچه در آن پنج ساعت روی داد نيز بيشتر روندی خسته کننده و بدون فراز و فرودی قابل توجه بود.

جوليان بورگر می افزايد در اين ميان حدود بعد از ظهر روز مذاکرات هلهله ای ميان خبرنگاران افتاد، چرا که خبرگزاری دانشجويان ايران، موسوم به ايسنا، گزارش کرده بود که سعيد جليلی برای ملاقات با وندی شرمن، همتای آمريکايی خود، موافقت کرده است. خبر فوق بلافاصله تکذيب شد و به احتمال قوی يک نفر در ايسنا ازين بابت هم اکنون به دردسر جدی افتاده است. از آن سو خانم شرمن هم که از ديدگاه سلسله مراتب قدرت در ايران نسبت به انجام گفت و گو با آمريکا مطلع بود تنها به شکلی غير مستقيم به ذکر اين حرف بسنده کرد که برای انجام مذاکره با هر کسی که علاقه مند به گفت و گو هست آمادگی دارد.

گاردين می افزايد در بخش قابل توجه ديگری از اين نشست، گفت و گوهای کاترين اشتون، نماينده اتحاديه اروپا و سعيد جليلی در حاشيه مذاکرات استانبول بيشتر از آنچه پيش بينی می شد به طول انجاميد و ديدار اين دو ديپلمات حدود ۹۰ دقيقه ادامه يافت. گويا دليل اين مسئله درخواست ناگهانی آقای جليلی برای به تعويق انداختن تحريم های نفتی توسط اتحاديه اروپا بوده که قرار است از يکم ژوئيه اجرايی شود. اشتون نيز در پاسخ به نماينده ويژه رهبری ايران گفته که او در جايگاهی نيست که در غياب ديگر نمايندگان گروه راجع به اين مسئله تصميم گيری کند و طرح اين موضوع و تصميم بر سر آن را به مرحله بعدی مذاکرات، در بغداد، موکول کرده است.

به گفته جوليان بورگر، شايد يکی ديگر از امتيازهای گفت و گوهای پيش رو در بغداد اين مسئله باشد که سعيد جليلی موفق شد طوری موضوعيت مذاکرات را برای نمايندگان ۵+۱ جا بيندازد که همه اين حرکت را منطبق با نظر آيت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، بدانند. آيت الله خامنه ای به تازگی با صدور فتوايی ساخت سلاح های اتمی را حرام اعلام کرده بود، حکمی که به قول سعيد جليلی: «فرصتی برای برداشتن گام هايی عملی در راستای خلع سلاح و منع گسترش سلاح های هسته ای ايجاد کرده است.»

روز نامه گاردين می افزايد شايد اکنون که اين دور گفت و گو ها به پايان رسيده بتوان اعلام نظر کرد که اتفاقی که در استانبول افتاد به مثابه يک بازی فوتبال بود که در آن هر دو تيم به دنبال آن بودند که طوری بازی کنند که نتيجه بازی مساوی شود تا هردو به مرحله بعدی مسابقات راه يابند. شايد برای ناظران تماشای چنين نشست هايی ملال آور باشد اما دست کم در مورد اين دور گفت و گوها نتيجه حاصل شده بسيار مؤثر بوده است. تنها طرفی که بازنده اين ماجراست «غايبان ميدان» هستند. شش کشور شرکت کننده و ايران با حضور در نشست استانبول آزادی عمل اسرائيل را محدود کردند و تا زمانی که گفت و گو ها در جريان است تهاجم نظامی ای نيز در کار نخواهد بود.

به نوشته اين روزنامه بريتانيايی، با اين همه برای حفظ دستاوردهای مذاکراتی از اين قبيل نتايج عملی حاصل بايد در روندی روبه رشد به صورتی پيوسته بهبود يابند. توافق بر سر غنی سازی ۲۰ درصدی ايران و محدوديت در مقدار ذخيره اورانيوم آن کشور حساس ترين مورد از رئوس موارد پيش رو برای بحث ميان کشورهای مذاکره کننده خواهد بود. تخمين زده می شود که ايران در حال حاضر ۱۲۰ کيلو گرم اورانيوم در اختيار دارد، در حالی که حداقل ميزان مورد نياز از اين ماده برای ساخت بمب ۱۸۵ کيلوگرم است.

گاردين می نويسد در مقابل گام های ايران برای محدود نگاه داشتن برنامه هسته ای آن کشور، شش کشور ديگر نيز می بايست فتيله تحريم های وسيع اقتصادی عليه جمهوری اسلامی را پايين بکشند. برای مثال، همان طور که سعيد جليلی خواسته بود، می توان تحريم های نفتی اتحاديه اروپا را به تعويق انداخت.

يکی از ديپلمات های حاضر در نشست استانبول به روزنامه گاردين گفته است: «صبر من زياد است اما دنيا جای خطرناکی است.»

در پايان گاردين می افزايد در حال حاضر بايد صبر کرد و ديد گفت و گو های بغداد به کدام سمت و سو کشيده خواهد شد و آيا روند سازنده ای که آغاز شده به نتيجه می رسد يا اينکه منطقه آشوب زده خاورميانه باری ديگر صحنه يک رويارويی نظامی خونبار خواهد بود.
XS
SM
MD
LG