ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، تازهترین پیشنویس یک توافق صلح با میانجیگری ایالات متحده را که با هدف پایان دادن به جنگ روسیه علیه اوکراین و در آستانه چهارمین سالگرد آن تهیه شده است، رونمایی کرد.
زلنسکی روز سهشنبه دوم دیماه، در یک نشست خبری، یک طرح ۲۰ مادهای را ارائه داد که طی هفتههای اخیر توسط مذاکرهکنندگان ایالات متحده، اوکراین و کشورهای اروپایی تدوین شده است.
این پیشنویس بر یک «توافق عدمتجاوز» کامل و بدون قیدوشرط میان روسیه و اوکراین تأکید دارد، هرچند نقاط اختلاف مانند کنترل سرزمینی شرق اوکراین و سرنوشت نیروگاه هستهای زاپوریژیا، بزرگترین تأسیسات تولید انرژی هستهای در اروپا، همچنان باقی مانده است.
کرملین اعلام کرد که رئیسجمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، در جریان جزئیات این پیشنویس قرار گرفته و مسکو اکنون در حال تدوین پاسخ خود است.
زلنسکی گفت: «این سند چیزی است که از آن بهعنوان یک چارچوب یاد میشود؛ سندی پایهای برای پایان دادن به جنگ، یک سند سیاسی میان ما، آمریکا، اروپا و روسها.»
او افزود: «ما آماده دیدار با ایالات متحده در سطح رهبران برای رسیدگی به مسائل حساس هستیم. موضوعاتی مانند پرسشهای سرزمینی باید در سطح رهبران بررسی شود.»
تضمینهای امنیتی برای اوکراین
در این پیشنویس، تضمینهای امنیتی قدرتمندی برای اوکراین پیشبینی شده است، از جمله حفظ نیروهای مسلح اوکراین با شمار ۸۰۰ هزار نفر در دوران صلح.
همچنین این طرح در نظر دارد که ایالات متحده، ناتو و کشورهای اروپایی امضاکننده، تضمینهای امنیتیای به اوکراین ارائه دهند که مشابه ماده ۵ ناتو باشد. بر اساس این ماده کلیدی در ساختار این ائتلاف، حمله به یک عضو حمله به همه اعضا تلقی میشود.
بر اساس این طرح، توافق با اسناد دوجانبه امنیتی و بازسازی میان آمریکا و اوکراین تکمیل خواهد شد و اوکراین اجازه خواهد داشت در یک بازه زمانی مشخص به اتحادیه اروپا بپیوندد.
پوتین اخیراً گفته است اوکراین باید حدود پنج هزار کیلومتر مربع از منطقه شرقی دونباس را که مسکو در پی تصرف آن با زور است، واگذار کند و همچنین بهطور رسمی از قصد خود برای پیوستن به ائتلاف نظامی ناتو صرفنظر کند.
زلنسکی گفت: «خط استقرار نیروها در تاریخ این توافق، عملاً بهعنوان خط تماس به رسمیت شناخته میشود.»
او افزود: «یک گروه کاری تشکیل خواهد شد تا جابهجایی نیروهای لازم برای پایان دادن به درگیری را تعیین کند و همچنین چارچوبهای بالقوه مناطق ویژه اقتصادی آینده را تعریف کند.»
اختلافها همچنان باقی است
زلنسکی گفت بر اساس این طرح، سازوکاری برای نظارت بر خط تماس ایجاد خواهد شد که با استفاده از سامانههای پایش ماهوارهای و ابزارهای بدون سرنشین، نقض احتمالی توافق را بهصورت سریع شناسایی و گزارش کند.
به گفته او، از جمله موضوعات حلنشده اصلی، سرنوشت نیروگاه هستهای زاپوریژیاست که در منطقهای نزدیک خط مقدم و تحت کنترل نظامی روسیه قرار دارد.
بر اساس پیشنویس طرح صلح، این نیروگاه بهطور مشترک توسط اوکراین، ایالات متحده و روسیه اداره خواهد شد.
زلنسکی همچنین اشاره کرده است که همهپرسی درباره توافق صلح و انتخابات ریاستجمهوری میتواند بهطور همزمان برگزار شود و هرگونه تضمین امنیتی تنها پس از تصویب نهایی توافق یا تأیید آن در همهپرسی اجرایی خواهد شد.
او به خبرنگاران گفت: «اوکراین این توافق را برای تصویب به پارلمان ارائه خواهد کرد و/یا یک همهپرسی سراسری برای تأیید آن در قالب پاسخ ‘آری’ یا ‘نه’ برگزار میکند.»
این پیشنویس همچنین شامل بندی است که بر اساس آن همه غیرنظامیان بازداشتشده و گروگانها، از جمله کودکان و زندانیان سیاسی، آزاد و بازگردانده خواهند شد.
در میدان جنگ
ارتش روسیه، همزمان با تشدید تلاشهای دیپلماتیک برای پایان دادن به جنگ اوکراین، بامداد چهارشنبه سوم دیماه یکی از بزرگترین حملات پهپادی خود در هفتههای اخیر را علیه چندین منطقه اوکراین و عمدتاً اهدافی در شبکه انرژی این کشور انجام داد.
بر اساس گزارش نیروی هوایی اوکراین، روسیه در این حمله ۱۱۶ پهپاد تهاجمی به کار گرفت که نزدیک به ۹۰ فروند آن از نوع «شاهد» ساخت ایران بود. پدافند هوایی اوکراین ۶۰ پهپاد را سرنگون کرد، اما ۴۸ پهپاد به اهدافی در ۱۹ نقطه اصابت کردند.
در منطقه زاپوریژیا، محل بزرگترین نیروگاه هستهای اروپا، دستکم چهار نفر در مجموعهای از حملات شبانه زخمی شدند. به گفته مقامهای محلی، ۱۳ ساختمان مسکونی آسیب دید و شیشهها، بالکنها و بخشهایی از چندین بلوک شهری تخریب شد.
نیروگاه هستهای در این حملات هدف قرار نگرفت، اما یک آتشسوزی در محدوده گاراژها و خسارت به یک مدرسه، ساختمانهای اداری، ایستگاه آتشنشانی و چند خودرو گزارش شده است.
وزارت انرژی اوکراین اعلام کرد که حملات شبانه روسیه به زیرساختهای انرژی، باعث قطع برق در مناطق سومی، دنیپروپتروفسک، خرسون، خارکیف و چرنِهیف شده است. به گفته این وزارتخانه، شبکه برق همچنان تحت فشار شدید قرار دارد، زیرا تیمهای فنی در حال ترمیم خسارتهای ناشی از موجهای قبلی حملات موشکی و پهپادی در ماه جاری هستند.
در منطقه چرنِهیف، «تعداد قابل توجهی» از پهپادها زیرساختهای حیاتی را هدف گرفتند و در خود شهر چرنِهیف، یک پهپاد به طبقه فنی یک ساختمان ۹ طبقه اصابت کرد و به خانهها و خودروهای اطراف آسیب زد.
برنامههای محدودیت برق برای خانوارها و کسبوکارها همچنان در سراسر کشور اجرا میشود. بر اساس آمار رسمی، از زمان آغاز تهاجم گستردهٔ روسیه، بیش از ۴۵۰۰ حمله به زیرساختهای انرژی اوکراین انجام شده است.
