رهبران اتحادیه اروپا پس از ساعتها بحث بر سر کمک ۹۰ میلیارد یوروییِ دو ساله به اوکراین به جای تأمین این کمک از محل داراییهای مسدودشده روسیه توافق کردند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، آنتونیو کوستا، رئیس نشست سران اروپا، روز جمعه ۲۸ آذر اعلام کرد که بخشی از این کمک بهدلیل اضطراری بودن وضعیت از محل بودجه اتحادیه اروپا تأمین خواهد شد.
مجارستان و اسلوواکی و جمهوری چک پس از آن با این راه حل موافقت کردند که این قول را دریافت کردند که راه حل اتحادیه اروپا از نظر مالی بر آنها فشاری وارد نخواهد کرد.
راهحل کمک به کییف از راه اعطای وام پس از آن مطرح شد که تعدادی از مقامهای اتحادیۀ اروپا با حمایت از طرح تأمین مالی اوکراین از راه برداشت از داراییهای ضبطشدۀ روسیه، این اقدام را آزمون «قدرت» اروپا و انتخاب میان «پول امروز یا خون فردا» توصیف کرده بودند.
با این حال حتی ساعتها بحث و جدل در بروکسل نیز نتوانست برخی از اعضای این اتحادیه را به استفاده از داراییهای روسیه راضی کند. بلژیک و مجارستان و ایتالیا پیشتر از این طرح ابراز نارضایی کرده بودند.
اتحادیه اروپا روز ۲۲ آذرماه با استفاده از یک «بند اضطراری» حقوقی، بیش از ۲۱۰ میلیارد یورو از داراییهای بانک مرکزی روسیه را که عمدتاً در بلژیک نگهداری میشود، بهطور نامحدود مسدود کرد.
این اقدامی بیسابقه بود که مسیر وتوی کشورهای مخالف را دور میزند و نقش تعیینکنندهای در تأمین مالی دفاع اوکراین آن هم در شرایط اختلاف میان آمریکا و شرکای اروپایی در این زمینه ایفا میکند.
اعضای اتحادیه اروپا روز جمعه توافق کردند که داراییهای روسیه تا زمانی که مسکو به کییف غرامت نپرداخته مسدود بماند.
رهبران اتحادیه اروپا در اجلاس روز ۲۷ آذر گرد هم آمده بودند تا تصمیم بگیرند آیا از داراییهای مسدودشده روسیه برای وام دادن میلیاردها یورو به اوکراین برای سرپا نگه داشتن ماشین جنگی این کشور استفاده کنند یا نه.
اتحادیه اروپا جنگ روسیه را تهدیدی برای امنیت خود میبیند و میخواهد اوکراین را از نظر مالی تأمین کند تا بتواند به مبارزه با مسکو ادامه دهد.
اجلاس روز پنجشنبه یک روز پس از آن برگزار میشد که ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در انتقاد از رهبران اتحادیه اروپا از واژهای استفاده کرد که میتوان آن را «خوکهای جوان» ترجمه کرد.
او همچنین بار دیگر ادعاهای خود را تکرار کرد مبنی بر اینکه اگر تلاش آمریکا برای صلح به توافقی مطابق خواستههای مسکو منجر نشود، روسیه اهداف جنگ خود علیه اوکراین را با زور محقق خواهد کرد.
ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، که روز پنجشنبه وارد بروکسل شد، در نشست رهبران اتحادیه اروپا گفت که طرح اعطای وامی با پشتوانهٔ داراییهای مسدودشده مطلوبتر است، اما در نهایت مهم نیست این منابع چگونه به کار گرفته شوند؛ مهم این است که راهحلی پیدا شود.
او در نشست خبری پس از سخنرانی پشت درهای بسته گفت: «اگر در بهار اوکراین قسط مربوطه را دریافت نکند ــ قسطی که در صورت صلح برای بازسازی کشور و در صورت ادامهٔ جنگ برای اولویتهای دیگر، پیش از همه برای تولید پهپاد، استفاده خواهد شد ــ تولید پهپاد اوکراین چند برابر کاهش خواهد یافت.»
او همچنین افزود اوکراین با کسری کمک خارجی حدود ۵۳ تا ۵۹ میلیارد دلار در سال آینده روبهروست.
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، هم روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت: «ما نمیتوانیم شکست بخوریم و باید نشان دهیم که قوی هستیم». او افزود که رهبران کشورهای اروپایی «تا هر زمان که لازم باشد در اجلاس بروکسل میمانند تا به راهحلی برسند.»
علاوه بر کالاس که شانس توافق بر سر برداشت از داراییهای روسیه را ۵۰-۵۰ دانست، فردریش مرتس، صدراعظم آلمان، هم گفت که فکر میکند رهبران اروپایی میتوانند به توافق برسند.
اولف کریسترسون، نخستوزیر سوئد، نیز این نشست را مهمترین نشست اتحادیه اروپا از زمان آغاز جنگ در اوکراین معرفی کرد.
«پول امروز یا خون فردا»
کمیسیون اروپا پیشنهاد کرده بود از داراییهای مسدودشدۀ بانک مرکزی روسیه که بیشتر آنها در یک بانک بلژیک نگهداری میشود برای تضمین وامی بزرگ به کییف استفاده شود.
اما بلژیک عمیقاً نگران ریسکهای قانونی و مالی این اقدام است و کشورهای دیگری از جمله ایتالیا نیز نگرانیهایی در این زمینه ابراز کردهاند.
با این حال به نوشتۀ خبرگزاری رویترز، رهبران اتحادیه اروپا که به نشست بررسی این موضوع میرسیدند، توافق داشتند که یافتن راهحلی در این زمینه ضروری است.
بر اساس این گزارش، پس از اینکه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، هفته گذشته آنها را «ضعیف» نامید، رهبران اروپایی مشتاق هستند قدرت و عزم کشورهای خود را نشان دهند.
دونالد توسک، نخستوزیر لهستان، در این زمینه گفت: «حالا انتخاب سادهای پیش رو داریم، یا پول امروز یا خون فردا. و من فقط دربارۀ اوکراین صحبت نمیکنم، دربارۀ اروپا صحبت میکنم.»
او افزود: «همه رهبران اروپایی باید سرانجام به این موقعیت برسند.»
اورسولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، هم گفت که بدون توافق بر سر نحوۀ تأمین مالی اوکراین در دو سال آینده، اجلاس را ترک نخواهد کرد.
گزارشها حاکی است ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، که انتظار میرفت از طریق ارتباط ویدئویی به این نشست بپیوندند، قرار شده شخصاً در اجلاس شرکت کند که فوریت وضعیت را از نظر کییف برجسته کند.
بلژیک تضمینهای بیشتری برای تقسیم ریسک میخواهد
بارت دی وور، نخستوزیر بلژیک، صبح پنجشنبه به پارلمان کشورش گفت که هنوز تضمینهایی دریافت نکرده که نگرانیها در مورد ریسک قانونی صدور اجازه برداشت از داراییهای ضبطشدۀ روسیه را برطرف کند.
بانک مرکزی روسیه اعلام کرده برنامه اتحادیه اروپا برای استفاده از داراییهایش غیرقانونی است و حق استفاده از همه ابزارهای موجود برای حفاظت از منافعش را محفوظ میدارد.
این بانک هفته جاری در مسکو دادخواستی برای مطالبه ۲۳۰ میلیارد دلار خسارت از اتاق تسویه یوروکلیر ثبت کرد.
نگرانی نخستوزیر بلژیک در شرایطی مطرح میشود که بر اساس گزارشها بدون کمک مالی اتحادیه اروپا، اوکراین در سهماهه دوم سال آینده بهدلیل ضعف مالی، احتمالاً جنگ را به روسیه میبازد؛ چیزی که اتحادیه اروپا میترسد تهدید تجاوز روسیه به این بلوک را نزدیکتر کند.
خبرگزاری رویترز نوشته تنها گزینه موجود برای تأمین مالی اوکراین توسط اتحادیۀ اروپا میتواند این باشد که این نهاد، مبلغ مورد نیاز را در ازای تضمین بودجه اتحادیه قرض بگیرد و آن را به اوکراین وام دهد، اما چنین اقدامی نیاز به اجماع آرا میان ۲۷ کشور اتحادیه اروپا دارد و مجارستان که روابط دوستانهای با مسکو دارد، قبلاً گفته این طرح را وتو خواهد کرد.
گزینه دیگر این است که هر کشور اتحادیه اروپا که مایل باشد، خودش به کییف پول بدهد، اما این به معنای افزایش میزان بدهی و کسری بودجه که همین الان هم بالاست، خواهد بود و در بلندمدت هم تأمین مالی قابل اطمینانی برای اوکراین نیست.
دیپلماتها میگویند استفاده از داراییهای روسیه در این زمینه، در عمل «تنها گزینه موجود» است و بیشتر کشورها این گزینه را از آن رو که مبلغ بزرگی برای اوکراین تأمین میکند ترجیح میدهند.
با این حال برای استفاده از داراییهای ضبطشدۀ روسیه در بلژیک، رهبران اتحادیه اروپا ابتدا باید بروکسل را، که ۱۸۵ میلیارد یورو از مجموع ۲۱۰ میلیارد یورو دارایی مسدودشده در اروپا را نگهداری میکند، قانع کنند که اگر روسیه در دادگاههای بینالمللی بر سر این طرح موفق به شکایت شود، بلژیک را تنها نخواهد گذاشت.
