لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۸:۱۵

تشریح سیاست‌های خاورمیانه‌ای ولیعهد عربستان در گفت‌وگو با نشریه تایم


محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در مصاحبه با نشریه آمریکایی تایم، سیاست‌های خود برای تغییر خاورمیانه را تشریح کرده است. او بار دیگر از موجودیت اسرائیل به عنوان یک واقعیت و «اشتراک منافع عربستان و اسرائیل» در برابر ایران سخن گفته، آینده نفتی را «درخشان» ارزیابی کرده است.

ولیعهد عربستان سعودی گفته است که تغییرات بزرگ اجتماعی و اقتصادی بزودی چهره عربستان را کاملاً دگرگون خواهد کرد اما حکومت پادشاهی سعودی، به توصیف او، باقی خواهد ماند.

شاهزاده ۳۲ ساله سعودی که به زودی دومین سال ولایت‌عهدی‌اش را آغاز می‌کند و همزمان نیز وزیر دفاع است، در مصاحبه‌ای که تایم آن را پنجشنبه شانزدهم فروردین منتشر کرد، ایران را «دشمن مشترک» برای عربستان و اسرائیل توصیف کرد. به گفته او «اشتراک منافع» با اسرائیل می‌تواند زمینه‌ساز همکاری‌های اقتصادی نیز باشد.

محمد بن سلمان افزوده است که کشورش فردای روز رسیدن اسرائیل و فلسطینی‌ها به صلح، روابط عادی با اسرائیل خواهد داشت؛ امری که به نفع همه خواهد بود ولی تا پیش از صلح، این کار عملی نیست.

ولیعهد سعودی در روزهای گذشته نیز در گفت‌وگوی دیگری با نشریه آمریکایی آتلانتیک، در سفر طولانی‌اش به آمریکا، برای نخستین بار از «حق اسرائیلی‌ها برای زندگی در زمین‌های خود» در کنار فلسطینی‌ها سخن گفت؛ اظهاراتی تاریخی که به مفهوم عملی به رسمیت شناختن اسرائیل به عنوان یک واقعیت وجودی تلقی شد.

هر دو مصاحبه آتلانتیک و تایم با محمد بن سلمان در روزهای پیش از آغاز دور جدید تظاهرات خونین فلسطینیان در مرزهای غزه با اسرائیل انجام شده، ولی بعد از آغاز این تظاهرات منتشر شده است؛ ظاهراً به این دلیل در این دو مصاحبه ولیعهد سعودی به رخدادهایی که به کشته شدن دستکم ۲۲ تن و زخمی شدن بیش از هزار و ۷۰۰ تن در هفت روز نخست آن منجر شد، اشاره‌ای نکرده است.

ولیعهد سعودی که در مصاحبه با آتلانتیک گفته بود که آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران «روی هیتلر را سفید کرده است»، در مصاحبه با تایم نیز با زبان تند در خصوص سیاست‌های تهران سخن رانده و گفته است هر مشکلی در خاورمیانه که بی راه حل مانده، به خاطر ایران است که در آنجا مداخله دارد و برخورد نکردن با ایران، می‌تواند تهدید منطقه را وخیم‌تر کند. اما به گفته او، ایران با آن اقتصاد کوچک و توان واقعی نظامی ضعیفش برای موجودیت عربستان یک تهدید نیست و «بسیار عقب‌تر» از سعودی و کشورهای دیگر است.

امیر بن سلمان در مصاحبه با تایم از اشتباهات «بزرگ» آمریکا در خاورمیانه در دو دهه اخیر نیز سخن گفته است؛ از جمله مداخله در عراق و سپس عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی و امکان دادن به انحلال ارتش عراق و نیز سیاست آمریکا در افغانستان و رها کردن آن کشور بدون آنکه به توانمند شدن واقعی افغانستان همت بگمارد.

محمد بن سلمان که کشورش در جنگ یمن رهبری ائتلاف عربی را به عهده دارد، تأکید کرده که اگر این دخالت نبود، یمن سرنوشت عراق را پیدا می‌کرد.

ولیعهد عربستان سعودی، سازمان اخوان المسلمین را که در قرن گذشته از مصر شکل گرفت و در بسیاری از سرزمین‌های خاورمیانه و دنیای عرب تا به غرب ریشه دواند و بستر تشکیل سازمان‌های متعدد اسلامگرای افراطی دیگری در کشورهای مختلف شد، «پدرخوانده» همه نیروهای رادیکال اسلامی دنیا دانسته و عربستان را در نشر ایدئولوژی‌های افراطی مبری از خطا توصیف کرده است.

او تأکید کرده که کشورش در «خط مقدم مبارزه» با تروریسم ایستاده و موجب شده که «تروریست‌ها دیگر نتوانند از شهروندان سعودی به آسانی یارگیری کنند».

یک روز پس از انتشار تازه‌ترین مصاحبه ولیعهد سعودی اما، مقام‌های سیاسی و روحانیون جمهوری اسلامی ایران، از یکسو حملات زبانی علیه محمد بن سلمان را گسترش دادند و از سوی دیگر علیه اسرائیل زبان به تهدید گشودند.

به گزاری ایسنا، بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، جمعه هفدهم فروردین در واکنش به مصاحبه محمد بن سلمان با تایم گفت که «جاه‌طلبی‌های ولیعهد بداندیش سعودی از حد و اندازه برون شده است» و افزود «هشدار می‌دهیم همه توطئه‌های تفرقه‌افکنانه سالیان اخیر در منطقه، با هدف بروز نفاق و انشقاق در جهان اسلام و ایجاد حاشیه امن برای رژیم جعلی صهیونیستی (اسرائیل) طراحی و اجرا شده است».

احمد خاتمی، خطیب نماز تهران، نیز در نماز جمعه هفدهم فروردین گفت «لکه ننگ به رسمیت شناختن موجودیت رژیم صهیونیستی (اسرائیل) جدیداً اعلان شده اما عربستان چند دهه است که با این رژیم همکاری می‌کند... آنچه در دو دهه به صورت مخفیانه انجام می‌دادند، امروز علنی و رسمی بیان می‌کنند... تمام امید رژیم صهیونیستی به رژیم جلاد عربستان است».

به گزارش خبرگزاری‌های ایران، احمد خاتمی همچنین افزود که اگر اسرائیل به حزب‌الله لبنان حمله کند، حزب‌الله که «قوی‌تر» از گذشته است، می‌تواند «تل‌آویو و حیفا را با خاک یکسان کرده و آنها را به شهر اشباح تبدیل کند»؛ سخنان او پاسخی تلویحی به اظهارات گادی آیزنکوت، فرمانده ارتش اسرائیل است که در روزهای گذشته ارزیابی کرد که سال ۲۰۱۸ سرانجام میان اسرائیل و حزب‌الله جنگ دیگری رخ دهد.

آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، نیز در نامه‌ای که دفتر او آن را چهارشنبه در پاسخ به نامه چندی پیش اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، منتشر کرد، در واکنش تلویحی به اظهارات ولیعهد سعودی در به رسمیت شناختن «حق» اسرائیل، نوشت که حرکت به سوی مذاکره با اسرائیل «خطای نابخشودنی بزرگ» است.

کشمکش لفظی سعودی و ایران در حالی که «اشتراک منافع» عربستان و اسرائیل از سوی محمد بن سلمان و نخست‌وزیر اسرائیل مورد تأکید قرار گرفته است، در آستانه تصمیم مهم آمریکا در مورد برجام، توافق هسته‌ای ایران و قدرت های جهانی، تشدید شده است.

مقام‌های اسرائیل و عربستان در دوره اخیر در اظهار نظرهای متعدد و جداگانه گفته‌اند که ایران از بعد از برجام، در سیاست‌های منطقه‌ای خود «گستاخ‌تر» شده است. اسرائیل و عربستان به موازات یکدیگر نیز احتمال خروج آمریکا از سوریه و «افتادن سوریه» به دامان ایران را برای منطقه خطرناک دانسته‌اند.

جمهوری اسلامی که از زمان استقرار خود در ۳۹ سال پیش بنای ستیز با اسرائیل را نهاد و شعار «محو اسرائیل از نقشه جغرافیا» را نیز در سال‌های گذشته بر بدنه موشک‌های بردبلندش نوشت، در سه سال گذشته خود را در مصاف جدی و سنگین با عربستان یافته است.

این در حالی است که چشم‌انداز بازگشت تحریم‌های سنگین علیه ایران و خیزش‌های اجتماعی ایرانیان بر بستر نارضایی عمیق از اوضاع اقتصادی و معیشتی و مطالبات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی، سال نه چندان آسانی را برای ایران کلید زده است.

با استفاده از گفت‌وگوی مجله تایم و گزارش‌های خبرگزاری‌های ایران؛ ف.ر./م.ا.
XS
SM
MD
LG