لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۳۱ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۰۵:۰۹

محمود دولت آبادی و تاریخ بیهقی


محمود دولت آبادی اين روزها درحال نوشتن کتابی درباره تاريخ بيهقی است.

اين نويسنده سرشناس ايرانی به خبرگزاری ايلنا گفته است:« درحال حاضر مشغول نوشتن کتابی برای ارزيابی هنرنويسندگی بيهقی به بهانه داستان زندگی "حسنک وزير" هستم».

محمود دولت آبادی همچنين بااشاره براينکه بخشی از کتابهای او در نشر چشمه برای چاپ مجدد بلاتکليف هستند، درباره شرايط چاپ کتاب "زوال کلنل" گفته است:« بهمن دری در زمانی که معاون فرهنگی وزير ارشاد بود، عنوان کرده بود که اين کتاب با عوض کردن ناشر خود می تواند منتشر شود، اما ايشان از اين سمت برکنار شد ووضعيت کتاب هنوز نامشخص است.»

کتاب« زوال کلنل» روايت محمود دولت ابادی از انقلاب ۱۳۵۷ است. اين کتاب در ايران تا کنون به فارسی منتشر نشده است . در سال ۱۳۸۷ نشر چشمه برای گرفتن مجوز از سوی وزارت ارشاد اقدام کرد که با مخالف مواجه شد. کتاب زوال کلنل در سال ۲۰۱۲ نامزده جايزه بريتانيايی «من» شد. اين کتاب به زبانهای انگليس و آلمانی ترجمه شده است.

رابطه زبانی و حسی دولت آبادی با بيهقی

محمود دولت آبادی از اهالی دولت آباد در شهرستان سبزوار يا بيهق قديم است. منطقه ای که زادگاه خواجه ابوالفضل بيهقی نويسنده تاريخ بيهقی است.

محسن مينوخرد، مترجم ساکن سوئد در مورد علت علاقه خاص محمود دولت آبادی به هنر نويسندگی بيهقی به راديو فردا می گويد:« وقتی که محمود دولت آبادی کتاب خوان شد و سری ميان سرها درآورد، همانگونه که خودش هم در خاطرات و مصاحبه ها گفته است، اولين اثری که به او و محل تولدش نزديک بود، بيهق و بيهقی بود. اين اثر البته با زبان مادی او هم نزديک بوده و هست.»

محسن مينو خرد درتوضيح رابطه حسی محمود دولت ابادی با زبان و نثر بيهقی می گويد:« در زادگاه اوزبان گفت و گو دراساس به زبان بيهقی بسيار نزديک است. زبان مردم و نه زبان نوشتار. ترديدی نيست که محمود دولت آبادی به دليل اين نزديکی توانسته با زبان بيهقی ارتباط برقرار کند و در اين ميان و به ويژه زبان روايی ی حسنک وزير زبانی سخت گيرا ست.»

محمود دولت آبادی در کتاب « روزگار سپری شده مردم سالخورده» در باره علاقه مندی خود به تاريخ بيهقی می نويسد:« شما بيهقی را که می خوانيد ، يا دست کم وقتی من می خوانم برايم عجيب وغريب وبعيد نيست ؛ چون به ياد می آورم مادرم وقتی با همسايه مان صحبت می کرد ساخت همين گويش را به کار می برد. پس بيهقی – نوعاً- در زمان خودش عين زبان مردم نوشته وروح وآهنگ کلامش را هم از جوهر زبان وبيان مردم خراسان گرفته شده است . منتها او همان زبان مردم را ويراسته کرده در آفرينش خودش. شايد همين پيوند عاطفی من با زبان ، کمکم کرد که ادبيات کلاسيک فارسی ، برايم جاذبۀ خاصّی داشته باشد.»

انتخاب داستان حسنک وزير

داستان حسنک وزير در تاريخ بيهقی، سرگذشت حسن بن محمد ميکائيلی آخرين وزير سلطان محمود غزنوی است که به دستور سلطان مسعود غزنوی و با فتوای خليفه بغداد بدار آويخته شد.

در مورد اينکه چرا محمود دولت آبادی، برای ارزيابی هنر نويسندگی بيهقی، اين داستان را برگزيده، محسن مينو خرد ابتدا به نوشته خود بيهقی اشار دارد و به نقل از او می گويد:« فصلی خواهم نبشت درابتدای اين حال بردارکردن اين مرد و پس به شرح قصه تمام پردازم... و حسنک را بپای دار آوردند... اميرالمومنين نبشته است که تو قرمطی شده ای و بفرمان او بر دا رميکنند...جلادش استوار ببست و رسنها فرود آورد و آواز دادند که سنگ زنيد...» محسن مينوخرد در ادامه می افزايد:« و شگفتا تاريخ ما! با آن که از روزگار بيهقی (۴۵۱ ه.ق) تا کنون زمين هزاربار به گرد خورشيد گرديده، ولی تاريخ ما گويا چندان ازجا نجنبيده است».

محمود دولت آبادی نويسنده آثاری ماندگار همچون کليدر، جای خالی سلوچ، با شبيرو، کارنامه سپنج، گاواره بان، مرد، عقيل عقيل و... است.

او درباره کتاب تازه اش به خبرگزاری ايلنا گفته است که چون هنوزدر حال نگارش کتاب است، نمی تواند بگويد که چند صفحه دارد و در چه مرحله ای است.
XS
SM
MD
LG