انتشار اطلاعات و اسناد مربوط به طراحی و هدايت جنگ عليه قذافی از لندن، در آستانه برگزاری کنفرانس روز اول ماه سپتامبر پاريس پيرامون ليبی، ضمن روشن ساختن ابعاد تازه ای از طرح سری استفاده از سلاح نفت به منظور شکست دادن ديکتاتور سابق آن کشور، رکورد تازه ای را در سرعت انتشار اسناد جنگ های محرمانه به جای گذاشت.
اگر چه بسياری از جزئيات محرمانه مربوط به جنگ موفق ناتو عليه قذافی، به خصوص ابعاد حضور فعال و دامنه شرکت نيروهای ويژه هوابرد بريتانيا ( اس- آ- اس)، و تکاوران فرانسه ( سی- او- اس)، در آن هنوز انتشار نيافته، در عين حال انتشار پاره ای اسناد مربوط به استفاده از سلاح نفت در جنگ ليبی، به خصوص با توجه به آسيب پذيری مشابه ساير نظام های سياسی اقتدارگرا در کشورهای نفت خيز، از اهميت خاصی برخوردار است.
استفاده طراحی شده از سلاح نفت در جنگ عليه قذافی از ماه آوريل سال جاری آغاز شد، و در روز ۱۷ ماه اوت، با محاصره و تصرف پالايشگاه فعال نفت در شهر زاويه توسط شورشيان، عملا به پايان رسيد. پنج روز پس از تصرف زاويه و اعمال کنترل کامل بر پالايشگاه آن، طرابلس در فاصله ۲۱ و ۲۲ ماه اوت سقوط کرد.
تشکيل «سلول سری»
بر اساس اسناد تازه انتشار يافته، در ماه آوريل، الن دانکن، وزير کنونی توسعه بين المللی در دولت بريتانيا، که پيشتر به تجارت در بازارهای جهانی نفت اشتغال داشت، ديويد کامرون، نخست وزير، را قانع می کند که در صورت ادامه دسترسی به منابع نفت، قذافی در جنگ عليه شورشيان بنغازی به پيروزی خواهد رسيد.
اين نظر، با ارزيابی جنجال برانگيز ماه مارس جيمز کلاپر، مدير وقت سازمان ملی اطلاعات ( جاسوسی ) آمريکا و پيش بينی او داير بر اينکه «قذافی در مدت شش ماه شورشيان را شکست خواهد داد» نيز همخوانی داشت.
بعد از طرح اين نظر و با جلب پشتيبانی نخست وزير، موضوع در شورای امنيت ملی بريتانيا مطرح و متعاقب آن گروهی سری موسوم به «سلول نفت ليبی»، مرکب از تعدادی از کارکنان سازمان های اطلاعاتی، دو فرمانده ارشد نظامی و دو وزير کابينه تشکيل و اعضاء آن، در محل وزارت خارجه بريتانيا مستقر شدند.
اهداف استفاده از سلاح نفت
هدف از اجرای طرح ياد شده مسدود ساختن کامل جريان انتقال نفت به طرابلس و طرفداران قذافی از يک سو، و از سوی ديگر گشودن راه های ارسال مواد پالايش شده سوختی برای شورشيان در شرق ليبی تعيين شد.
در ابتدا يک درياسالار و در مرحله بعد يک عضو ارشد کابينه بريتانيا رياست اين گروه و هدايت عمليات اطلاعاتی، نظامی و سياسی «سلول نفت ليبی» را عهده دار شدند.
محاصره نظامی بندر زاويه که تنها پالايشگاه فعال نفت ليبی در آن قرار دارد، از راه زمين و دريا، به منظور پيشگيری از خروج فرآورده های نفتی از آن به مقصد طرابلس و شهر های تحت کنترل نيرو های قذافی در غرب، و همچنين مسدود ساختن مسير های قاچاق مواد نفتی از تونس و الجزيره به داخل ليبی، در دستور کار «سلول نفت ليبی» قرار داشته است.
سلول ياد شده، اطلاعات گردآوری شده (توسط نيروهای مخصوص کشورهای ناتو) را در مورد مسيرها و مشخصات تانکرهايی که در انتقال نفت از کوه های «نفتوسا» برای قذافی مورد استفاده قرار می گرفتند، به منظور انسداد و يا انهدام آنها توسط شورشيان، در اختيار آنها قرار می داد.
اين گروه محرمانه علاوه بر پيگيری عمليات نظامی و اطلاعاتی، دلالان بين المللی نفت را که در لندن مستقر هستند، به فروش فرآورده های نفتی به شورشيان تشويق، و ضمن معرفی افراد تصميم گيرنده در صفوف فرماندهی شورشيان برای امضاء قرارداد، به صورت غير مستقيم، پرداخت بهای فروش مواد سوختی را نيز ضمانت می کرد.
در بخشی از اسناد منتشر شده، از قول يک وزير کابينه بريتانيا نقل شده است: «بدون داشتن سوخت قادر به برنده شدن در جنگ نيستی. از اين لحاظ تشنه نگاه داشتن نيرو های قذافی در غرب و سيراب کردن شورشيان در شرق هدف اصلی ما بود.»
از قول همين منبع همچنين نقل شده است که «اگر چه قذافی نفت خام در اختيار داشت ولی قادر به پالايش آنها و توليد سوخت نبود. از اين لحاظ او مجبور به واردات مواد سوختی بود و ما شير ها را بروی او بستيم.»
در حاشيه بخش های مسکوت مانده از جبهه های اعلام نشده جنگ ناتو عليه قذافی، خبر چاپ و انتقال فوری ۲۸۰ ميليون دينار ليبی، ( معادل ۲۳۰ ميليون دلار ) توسط هواپيماهای نظامی نيروی هوايی سلطنتی بريتانيا، به مقصد ليبی، و قرار دادن اين پول در اختيار دولت انتقالی به منظور پرداخت حقوق کارکنان دولتی و بخشی از هزينه های جاری نيز حائز توجه بود.
انتظار می رود معادل ارزش دينارهای تازه چاپ شده در لندن از محل درآمدهای آينده نفتی ليبی تامين و پرداخت شود. انتشار اسناد مربوط به تشکيل گروه سری موسوم به «سلول نفت ليبی» يک بار ديگر نشان داد که نفت، به خصوص در کشورهای نفتخيز، شمشيری است دو دم، که می تواند هم در جهت ماندگاری، و هم در راه برکناری نظام های اقتدارگرا مورد استفاده موثر قرار گيرد.
اگر چه بسياری از جزئيات محرمانه مربوط به جنگ موفق ناتو عليه قذافی، به خصوص ابعاد حضور فعال و دامنه شرکت نيروهای ويژه هوابرد بريتانيا ( اس- آ- اس)، و تکاوران فرانسه ( سی- او- اس)، در آن هنوز انتشار نيافته، در عين حال انتشار پاره ای اسناد مربوط به استفاده از سلاح نفت در جنگ ليبی، به خصوص با توجه به آسيب پذيری مشابه ساير نظام های سياسی اقتدارگرا در کشورهای نفت خيز، از اهميت خاصی برخوردار است.
استفاده طراحی شده از سلاح نفت در جنگ عليه قذافی از ماه آوريل سال جاری آغاز شد، و در روز ۱۷ ماه اوت، با محاصره و تصرف پالايشگاه فعال نفت در شهر زاويه توسط شورشيان، عملا به پايان رسيد. پنج روز پس از تصرف زاويه و اعمال کنترل کامل بر پالايشگاه آن، طرابلس در فاصله ۲۱ و ۲۲ ماه اوت سقوط کرد.
تشکيل «سلول سری»
بر اساس اسناد تازه انتشار يافته، در ماه آوريل، الن دانکن، وزير کنونی توسعه بين المللی در دولت بريتانيا، که پيشتر به تجارت در بازارهای جهانی نفت اشتغال داشت، ديويد کامرون، نخست وزير، را قانع می کند که در صورت ادامه دسترسی به منابع نفت، قذافی در جنگ عليه شورشيان بنغازی به پيروزی خواهد رسيد.
اين نظر، با ارزيابی جنجال برانگيز ماه مارس جيمز کلاپر، مدير وقت سازمان ملی اطلاعات ( جاسوسی ) آمريکا و پيش بينی او داير بر اينکه «قذافی در مدت شش ماه شورشيان را شکست خواهد داد» نيز همخوانی داشت.
بعد از طرح اين نظر و با جلب پشتيبانی نخست وزير، موضوع در شورای امنيت ملی بريتانيا مطرح و متعاقب آن گروهی سری موسوم به «سلول نفت ليبی»، مرکب از تعدادی از کارکنان سازمان های اطلاعاتی، دو فرمانده ارشد نظامی و دو وزير کابينه تشکيل و اعضاء آن، در محل وزارت خارجه بريتانيا مستقر شدند.
اهداف استفاده از سلاح نفت
هدف از اجرای طرح ياد شده مسدود ساختن کامل جريان انتقال نفت به طرابلس و طرفداران قذافی از يک سو، و از سوی ديگر گشودن راه های ارسال مواد پالايش شده سوختی برای شورشيان در شرق ليبی تعيين شد.
در ابتدا يک درياسالار و در مرحله بعد يک عضو ارشد کابينه بريتانيا رياست اين گروه و هدايت عمليات اطلاعاتی، نظامی و سياسی «سلول نفت ليبی» را عهده دار شدند.
محاصره نظامی بندر زاويه که تنها پالايشگاه فعال نفت ليبی در آن قرار دارد، از راه زمين و دريا، به منظور پيشگيری از خروج فرآورده های نفتی از آن به مقصد طرابلس و شهر های تحت کنترل نيرو های قذافی در غرب، و همچنين مسدود ساختن مسير های قاچاق مواد نفتی از تونس و الجزيره به داخل ليبی، در دستور کار «سلول نفت ليبی» قرار داشته است.
سلول ياد شده، اطلاعات گردآوری شده (توسط نيروهای مخصوص کشورهای ناتو) را در مورد مسيرها و مشخصات تانکرهايی که در انتقال نفت از کوه های «نفتوسا» برای قذافی مورد استفاده قرار می گرفتند، به منظور انسداد و يا انهدام آنها توسط شورشيان، در اختيار آنها قرار می داد.
اين گروه محرمانه علاوه بر پيگيری عمليات نظامی و اطلاعاتی، دلالان بين المللی نفت را که در لندن مستقر هستند، به فروش فرآورده های نفتی به شورشيان تشويق، و ضمن معرفی افراد تصميم گيرنده در صفوف فرماندهی شورشيان برای امضاء قرارداد، به صورت غير مستقيم، پرداخت بهای فروش مواد سوختی را نيز ضمانت می کرد.
در بخشی از اسناد منتشر شده، از قول يک وزير کابينه بريتانيا نقل شده است: «بدون داشتن سوخت قادر به برنده شدن در جنگ نيستی. از اين لحاظ تشنه نگاه داشتن نيرو های قذافی در غرب و سيراب کردن شورشيان در شرق هدف اصلی ما بود.»
از قول همين منبع همچنين نقل شده است که «اگر چه قذافی نفت خام در اختيار داشت ولی قادر به پالايش آنها و توليد سوخت نبود. از اين لحاظ او مجبور به واردات مواد سوختی بود و ما شير ها را بروی او بستيم.»
در حاشيه بخش های مسکوت مانده از جبهه های اعلام نشده جنگ ناتو عليه قذافی، خبر چاپ و انتقال فوری ۲۸۰ ميليون دينار ليبی، ( معادل ۲۳۰ ميليون دلار ) توسط هواپيماهای نظامی نيروی هوايی سلطنتی بريتانيا، به مقصد ليبی، و قرار دادن اين پول در اختيار دولت انتقالی به منظور پرداخت حقوق کارکنان دولتی و بخشی از هزينه های جاری نيز حائز توجه بود.
انتظار می رود معادل ارزش دينارهای تازه چاپ شده در لندن از محل درآمدهای آينده نفتی ليبی تامين و پرداخت شود. انتشار اسناد مربوط به تشکيل گروه سری موسوم به «سلول نفت ليبی» يک بار ديگر نشان داد که نفت، به خصوص در کشورهای نفتخيز، شمشيری است دو دم، که می تواند هم در جهت ماندگاری، و هم در راه برکناری نظام های اقتدارگرا مورد استفاده موثر قرار گيرد.
