حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، ضمن هشدار به آمریکا درباره خروج از برجام گفت برای همه اقدامات رئیس‌جمهور آمریکا ایران برنامه دارد.
حسن روحانی که به استان خراسان رضوی سفر کرده، روز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت، در سخنانی در سبزوار، با دفاع از برجام گفت: «علی‌رغم اینکه آمریکایی‌ها در همه مراحل به تعهد خود عمل نکردند ما در طول این مدت به تعهداتی که به دنیا داده بودیم عمل کردیم».
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، که از پیش از به قدرت رسیدن نیز از منتقدان اصلی برجام بود و آن را «بدترین توافق ممکن» توصیف کرده بود، ضرب‌الاجلی برای اصلاح توافق هسته‌ای با ایران تعیین کرده و قرار است تا روز ۲۲ اردیبهشت ماه، تصمیم خود را در این زمینه اعلام کند.
آقای ترامپ، خواستار محدودیت دائمی برنامه هسته‌ای ایران، محدودیت در برنامه موشک‌های بالیستیک، گسترش بازرسی‌های آژانس به همه تأسیسات ایران و تغییر سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی است.
اما حسن روحانی که پیشتر هرگونه مذاکره دوباره درباره برجام را رد کرده بود، در سخنان روز یکشنبه خود گفت: «این آقایی که از ۱۴ ماه پیش سخنان خود را شروع کرده، یعنی ترامپ مدام می‌گوید توافق برجام به نفع ایران و به ضرر آمریکاست. او می‌گوید ایران سر ما را کلاه گذاشته است. حرف‌های او که منطقی نیست؛ چرا که ما سر کسی را کلاه نگذاشته‌ایم. ما در مذاکرات با کشورهایی بر سر موضوعی مذاکره کردیم و سازمان ملل هم آن را تأیید کرد».
آقای روحانی اضافه کرد «اگر آمریکایی‌ها امروز فکر می‌کنند ما سرشان کلاه گذاشته‌ایم این فکری به ناحق است» و هشدار داد: «اگر این بار نیز دوباره اشتباه می‌کنند و بخواهند راهی را که در این ایام پیموده‌اند، ادامه دهند و از برجام خارج شوند، به زودی با پشیمانی تاریخی مواجه خواهند شد».
او بدون اشاره به جزئیات بیشتر، اضافه کرد که از «چند ماه پیش» به بخش‌های اجرایی کشور، «دستورات لازم» برای سناریوهای احتمالی در مورد برجام داده شده و در روزهای اخیر نیز به مسئولان سازمان انرژی اتمی «دستورات لازم ابلاغ شده» است.
رئیس‌جمهور ایران تأکید کرد که «در برابر هر تصمیمی که ترامپ بگیرد ما طرح و برنامه داریم و مقاومت خواهیم کرد».
اما در شرایطی که متحدان اروپایی آمریکا با وجود تأکید بر حفظ برجام گفته‌اند که در نگرانی‌های آمریکا در مورد برنامه موشکی و حضور منطقه‌ای ایران شریک هستند و در این مورد خواهان مذاکره با ایران شده‌اند، حسن روحانی آمریکایی‌ها ممکن است از برجام خارج شوند، یا «به آن لطمه بزنند»، یا ممکن راه اروپا و آمریکا «از هم جدا شود».
او همچنین تأکید کرد که ایران درباره «قدرت دفاعی» خود با کسی مذاکره نخواهد کرد.
«تصمیم آمریکا تغییری در زندگی ما ایجاد نمی‌کند»
در بخش دیگری از سخنرانی روز یکشنبه در سبزوار، حسن روحانی در اظهار نظری در تضاد با سخنان سخنگوی دولتش، اعلام کرد که هر تصمیمی دولت آمریکا در مورد برجام بگیرد «در زندگی ما تغییری ایجاد نخواهد کرد».
محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت روز چهارشنبه گفته بود: «تا ۲۲ اردیبهشت ماه، به احتمال قوی آمریکا از برجام خارج می‌شود و ما باید منتظر متفاوت شدن اوضاع کشور باشیم.»
آقای روحانی اما در این زمینه به تصمیمات دولتش درباره ارز اشاره کرد و گفت که «طرح جدیدی که برای ساماندهی بازار ارز اجرا شد، برای این بود که آمریکایی‌ها بفهمند هر توطئه‌ای هم که بخواهند اجرا کنند، مردم ایران باید خیالشان راحت باشد».
پس از رشد شدید بهای ارز در هفته‌های آغازین سال جدید، دولت ایران با تک‌نرخی کردن ارز، اقدام به جلوگیری از خرید و فروش ارز در بازار آزاد کرد و اعلام کرد که ارز مورد نیاز واردکنندگان و تولیدکنندگان را با نرخ چهار هزار و ۲۰۰ در اختیار آنها قرار می‌دهد.
با این حال علی‌رغم برخورد پلیسی با بازار ارز، نرخ دلار روز یکشنبه برپایه برخی گزارش‌ها به مرز هفت هزار تومان و سکه تمام بهار آزادی به دو میلیون و ۷۴ هزار تومان افزایش پیدا کرده است.
در مورد واکنش ایران به خروج آمریکا از برجام، حمید بعیدی‌نژاد عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و سفیر ایران در لندن هفته گذشته در گفت‌وگو با کریستین امانپور از سی‌ان‌ان گفت در صورت خروج آمریکا از برجام یکی از گزینه‌ها برای ایران، رجوع به «مکانیسم حل و فصل اختلافات» برجام و گزینه دیگر «خروج» از برجام است.
پیشتر محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، نیز در مصاحبه با آسوشیتدپرس گفته بود در صورت خروج آمریکا از برجام گروهی در ایران خواستار خارج شدن ایران از ان‌پی‌تی هستند.
علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی، روز پنجشنبه اما تصریح کرد اگر آمریکا از برجام خارج شود ایران هم در این توافق نخواهند ماند.
علی‌اکبر ولایتی با اشاره به تحرکات دیپلماتیک رهبران اروپایی برای قانع کردن کردن آمریکا در مورد حفظ برجام گفت: «حتی اگر کشوهای همسوی آمریکا به ویژه اروپایی‌ها برای ماندن برجام، بخواهند با آمریکایی‌ها در برجام تجدیدنظر کنند، مطمئناً یکی از گزینه‌های ما عقب‌نشینی از برجام است».
رهبران بریتانیا، فرانسه و آلمان سه قدرت اروپایی در هفته‌های اخیر در دیدار بار مقام‌های آمریکایی ضمن تأکید بر حفظ برجام، از گفت‌وگوهای بیشتر برای ایجاد تغییرات در برجام استقبال کرده‌اند.
