رئیس جمهور آفریقای جنوبی روز پنج‌شنبه، دوم شهریور، اعلام کرد که بریکس، گروه پنج قدرت اقتصادی نوظهور دنیا، سال آینده رسماً شش کشور دیگر از جمله ایران را به عضویت در این گروه خواهد پذیرفت.
خبر عضویت ایران و پنج کشور دیگر در این گروه اقتصادی شامل روسیه و چین یک روز پس از آن منتشر می‌شود که اعلام شد سران گروه بریکس با افزایش کشورهای عضو آن بر اساس شروطی که در نشست اخیرشان در ژوهانسبورگ مورد پذیرش هر پنج عضو قرار گرفته موافقت کرده‌اند.
سه عضو دیگر بریکس یعنی آفریقای جنوبی، برزیل، و هند در کنار روسیه و چین پذیرفته‌اند که از ژانویه سال ۲۰۲۴، چهار ماه دیگر، از ایران در کنار عربستان سعودی، امارات، مصر، اتیوپی، و آرژانتین برای عضویت در این گروه دعوت کنند. در این میان عربستان سعودی می‌گوید پذیرش این دعوت نیازمند بررسی بیشتر است و هنوز در این باره تصمیمی نگرفته است.
بحث گسترش بریکس دستورجلسه اجلاس سه روزه این گروه در شهر ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی را کاملاً تحت‌الشعاع خود قرار داده و اختلافات میان اعضای آن را نیز در این زمینه آشکار کرده بود.
مسئله گسترش بریکس به‌ویژه مورد اختلاف هند و چین، دو اقتصاد قدرتمند این گروه، بود؛ پکن می‌خواهد نفوذ خود را از طریق گسترش بریکس توسعه دهد، اما دهلی نو به نیات رقیب منطقه‌ای خود چندان خوش‌بین نیست.
خبر عضویت ایران در آینده نزدیک در این گروه ساعاتی پس از آن منتشر شد که ابراهیم رئیسی روز پنج‌شنبه برای شرکت در پانزدهمین نشست سران بریکس وارد آفریقای جنوبی شد.
خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی هم خبر قبول درخواست ایران برای عضویت در این گروه را با تیتری مغالطه‌آمیز منتشر کرد. در حالی که ایرنا نوشته است که ایران «رسماً عضو بریکس شد»، عضویت ایران و پنج عضو جدید دیگر از روز اول ژانویه آینده رسمیت می‌یابد.
همزمان محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر رئیسی، روز پنج‌شنبه در توئیتر عضویت ایران در بریکس را «پیشرفت تاریخ‌ساز و موفقیت استراتژیک برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی» توصیف کرد.
بریکس که زمانی همکاری بین چند کشور بزرگ رو به رشد با اقتصادهای ناموزون به شمار می‌رفت در سال‌های اخیر ساختار و شکل منسجم‌تری پیدا کرده است.
این تغییر ابتدا محصول تمايل و ابتکارهای چین بود، ولی پس از شروع تهاجم نظامی به اوکراین در اسفند ۱۴۰۰ مسکو نیز به تقویت بریکس تمایل پیدا کرده است.
در این میان جمهوری اسلامی به‌ویژه در سال‌های اخیر، همگام با افزایش تحریم‌های غرب در خارج و افزایش نارضایتی مردم در داخل، به دو عضو بریکس یعنی روسیه و چین بسیار نزدیک شده و مقامات حکومتی در ایران بارها آشکارا از سیاست «نگاه به شرق» دفاع کرده‌اند.
این در حالی است که این نزدیکی نه تنها در میان مردم، بلکه در میان نخبگان و تحلیل‌گران و حتی مقامات جمهوری اسلامی هم مخالفان بسیار دارد.
منتقدان می‌گویند که پکن و به‌ویژه مسکو در سال‌های اخیر ایران را به ابزار دست یافتن به منافع خود تبدیل کرده‌اند و در مقابل تهران از این رابطه عایدی چندانی نداشته است.
