کمتر از یک روز پس از برکناری «توئیتری» رکس تیلرسون از مقام وزارت خارجه آمریکا و جانشینی مایک پومپئو، واکنشها به این رخداد در سراسر جهان، بهویژه در خاورمیانه، همچنان ادامه دارد.
پس از ماهها گمانهزنی رسانهها درباره عاقبت کار رکس تیلرسون در وزارت خارجه آمریکا، دونالد ترامپ روز سهشنبه، ۲۲ اسفند، وی را از مقام خود برکنار و مایک پومپئو، رئیس سازمان سیآیای، را به عنوان جانشین او انتخاب کرد.
آن چه در گزارش رسانههای آمریکایی بسیار مورد توجه قرار گرفته این است که رکس تیلرسون از طریق حساب توئیتری دونالد ترامپ از برکناری خود باخبر شده است، خبری که تکذیب کاخ سفید و اخراج یکی از معاونان آقای تیلرسون را نیز در پی داشت.
اما در ادامه واکنشها در ایران، به دنبال واکنش توییتری محمدجواد ظریف، روز چهارشنبه، ۲۳ اسفندماه، سخنگوی وزارت خارجه نیز به این رخداد واکنش نشان داد و تغییر و تحول در کاخ سفید را امری تکراری دانست.
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه، به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، در این باره گفت که این تغییرات در دولت آمریکا امری داخلی است و برای جمهوری اسلامی «سیاستها و رویکردهای آمریکا» مهم است.
او گفت: «ما این رویکردها را دنبال میکنیم و در قبال آن مواضع خود را اتخاذ میکنیم.»
یکی از موارد اختلاف نظر ترامپ با تیلرسون بر سر برجام، توافق اتمی ایران با گروه ۱+۵، بود: وزیر خارجه سابق معتقد بود که ایالات متحده باید در کنار اروپاییها به این توافق متعهد بماند.
اما دونالد ترامپ برخلاف او عقیده داشت و دارد که آمریکا باید در صورت عدم تصحیح «نقائص» برجام از آن خارج شود. او روز سهشنبه مشخصاً به این اختلاف نظر هم اشاره کرد.
در همین حال گزارشها حاکی از آن است که خبر برکناری رکس تیلرسون در روسیه نیز واکنشهایی در پی داشته و جانشین او را نیز زیر نظر دارند.
خبرگزاری رویترز به نقل از ریانووستی واکنش نماینده روسیه در اتحادیه اروپا را در این باره گزارش کرده است.
به گفته نماینده روسیه در اتحادیه اروپا، روسیه «دلیلی برای این تصور ندارد که مایک پومپئو رویکردی نرمتر از سلفش [در قبال مسکو] اختیار کند».
اما واکنش مثبت به برکناری رکس تیلرسون در کشورهای عرب خلیج فارس آشکارتر بود.
واکنش اعراب خلیج فارس به رخداد روز سهشنبه را بهویژه باید بر بستر گزارشی متعلق به شبکه جهانی بیبیسی دید.
بنا بر این گزارش که حدود یک هفته قبل منتشر شد، یک تاجر متنفذ وابسته به هیئت حاکمه امارات پیشتر سعی کرده بود دونالد ترامپ را قانع کند که آقای تیلرسون را به دلیل عدم حمایت کاملش از محاصره قطر به دست چهار کشور عربی برکنار کند.
عربستان، امارات متحده عربی، بحرین و مصر از نیمه خردادماه سال جاری روابط خود را با قطر قطع کرده و این کشور را در محاصره اقتصادی قرار دادند. این کشورها حکومت قطر را به پشتیبانی از افراطیگرایی اسلامی و روابط نزدیک با ایران متهم میکنند. قطر این اتهامها را رد میکند.
به این ترتیب، آن طور که خبرگزاری آسوشیتدپرس میگوید، کشورهای عربی خلیج فارس امید داشتند که آمریکا موضعی سختتر و قاطعانهتر در برابر ایران و قطر اختیار کند.
با توجه به گزارش روزنامههای عربی در روز چهارشنبه میتوان چنین نظر داد که این کشورها اکنون بر این باورند که به آرزوی خود در این زمینه رسیدهاند.
از جمله روزنامه انگلیسیزبان خلیج تایمز در امارات خبر برکناری تیلرسون را با تیتر بسیار بزرگ «تو اخراجی!» کار کرده و روزنامهای دیگر چاپ ابوظبی در سرمقالهای از این خبر استقبال کرده است.
در این سرمقاله آمده است: «در حالی که آقای تیلرسون بدون دوراندیشی از عربستان سعودی و متحدانش میخواست که به محاصره قطر پایان دهند، آقای ترامپ دوحه را سرمایهگذار تروریسم در سطحی بالا توصیف کرد.»
تزلزل دلار در پی برکناری وزیر خارجه
اما برکناری رکس تیلرسون فقط در خاورمیانه واکنش نداشت، بلکه بازارهای مالی جهان را نیز تحت تاثیر قرار داد و به تزلزل نسبی دلار در برابر دیگر ارزهای خارجی انجامید.
خبرگزاری رویترز واکنش بازار به این خبر را ادامه واکنشها به عزل و نصبهایی میبیند که در دستکم دو هفته گذشته در کاخ سفید رخ داده است.
هفته گذشته استعفای گری کان از سمت مشاور مالی و اقتصادی دونالد ترامپ به افت دلار در برابر دیگر ارزها انجامید، این هفته همین روند در پی خبر برکناری تیلرسون ادامه پیدا کرد.
این خبرگزاری افت قیمت دلار در برابر ین، پول ژاپن، و دیگر ارزهای مهم همچون یورو و پوند را نشانه «تزلزل در اطمینان» سرمایهگذاران به دلار دانسته است.
بر اساس گزارش خبرگزاریهای رویترز، آسوشیتدپرس، الجزیره، و رادیوفردا/ ف. دو.