لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۴:۰۸

هفتمین سالگرد حمله پلیس جمهوری اسلامی به کوی دانشگاه: مصاحبه با سه فعال دانشجویی در سال 78


(rm) صدا | [ 10:35 mins ]
امروز یکشنبه هجدهم تیرماه مصادف است با هفتمین سالگرد حمله پلیس جمهوری اسلامی به کوی دانشگاه تهران، که زمینه ساز گسترده ترین اعتراضات مردمی پس از انقلاب سال 1357 در ایران شد. مهدی امینی زاده فعال دانشجویی و عضو شورای منتخب متحصنین کوی دانشگاه سال 78 در مصاحبه با رادیو فردا می گوید: دانشجویان شامگاه هفدهم تیرماه اعتراضی داشتند به تعطیلی روزنامه سلام که به دنبال آن نیروهای پلیس وارد کوی شدند، دانشجویان به شدت ضرب و شتم شدند، یک دانشجو از طبقه بالا به پایین پرتاب شد و نفر دوم کنکور پزشکی چشمش را از دست داد. رضا دلبری از ادوار تحکیم وحدت و فعال دانشجویی نیز می گوید: فضایی بود که بچه ها می گفتند انگار سپاه ابرهه حمله کرده. عبدالله مومنی فعال دانشجویی ادوار تحکیم وحدت می گوید: سرکوب دانشگاه و جنبش دانشجویی در آن سالها در حقیقت همراستا با یک سرکوب فرهنگی اجتماعی گسترده تر به وقوع پیوست. نیوشا بقراطی (رادیو فردا): هجدهم تیرماه 1378، یعنی درست 2 سال پس از قدرت گرفتن اصلاح طلبان در انتخابات 76 شاهد غیر منتظره نیروی انتظامی و لباس شخصی ها به کوی دانشگاه تهران بود. حمله ای که در روزهای بعد زمینه ساز گسترده ترین اعتراضات مردمی پس از انقلاب اسلامی در ایران شد. مهدی امینی زاده فعال دانشجویی و عضو شورای منتخب متحصنین کوی دانشگاه سال 78 از مشاهدات خود و زمینه های شکل گیری حمله نیروی انتظامی و لباس شخصی ها به کوی دانشگاه می گوید. مهدی امینی زاده: هجدهم تیرماه به دنبال محدودیت اطلاع رسانی در مطبوعات شکل گرفت که طرح مجلس پنجم در آن زمان ارائه شد و روزنامه سلام افشاگری کرد که طراح اصلی این طرح آقای سعید امامی بوده. دانشجویان شامگاه هفدهم تیرماه اعتراضی را داشتند نسبت به طرح محدودکننده آزادی مطبوعات و تعطیلی روزنامه سلام. درگیری ایجاد شد در کوی دانشگاه تهران که این درگیری تا بامداد روز بعد ادامه پیدا کرد. وارد کوی شدند، بخش زیادی از اتاق های دانشجویی را تخریب کردند، برخی از اتاق ها حتی به آتش کشیده شد، دانشجویان به شدت ضرب و شتم شدند، یک دانشجو از طبقه بالا به پایین پرتاب شد و دانشجوی دیگری که نفر دوم کنکور پزشکی بود، با شلیک گلوله های پلاستیکی چشمش را از دست داد و تعداد زیادی نیز بازداشت شدند. ن . ب: رضا دلبری از ادوار تحکیم وحدت و فعال دانشجویی نیز از مشاهداتش در هجدهم تیرماه می گوید: رضا دلبری: فضایی بود که بچه ها می گفتند انگار سپاه ابرهه حمله کرده به این ساختمان ها. تا یکی دو روز دود از ساختمان های 22 بیرون می آمد و یک بخشیش هنوز آتش داشت. ن . ب: اما ناآرامی ها و سرکوب دانشجویان به روز هجدهم تیر منحصر نشد و در روزهای بعد با تحصن و اعتراضات دانشجویی بیشتر ادامه یافت. مهدی امینی زاده: 21 تیرماه از ساعت نه صبح در درون دانشگاه تهران تجمع آغاز شد. ابتدا اساتید بودند و بعد دانشجویان به آنها پیوستند و از ساعت دو و نیم سه نیروهای امنیتی و پلیس دانشگاه را محاصره کردند و اقدام به شلیک گازهای اشک آور و درگیری با دانشجویان پرداختند که این درگیری ها تا پاسی از شب ادامه داشت. ن . ب: در پی این اعتراض ها اما مردم و جوانان غیردانشجو نیز با حضوری گسترده و پررنگ در روند اعتراضات ظاهر شدند. رضا دلبری: مردم غذا درست می کردند می آوردند داخل کوی یا زمانی که نیروهای انصار حزب الله و یگان ویژه حمله می کردند به دانشجویان و کسی را در کوچه بن بستی گیر می انداختند، درهای خانه ها باز می شد و حال و هوای بسیار انقلابی حاکم بود در آن چند روز و دانشجویان را مردم به داخل خانه ها می پذیرفتند. ن . ب: سرکوب جنبش دانشجویی و دانشگاه در سال 1378 و سپس سالهای پس از آن اما آنگونه که عبدالله مومنی فعال دانشجویی ادوار تحکیم وحدت می گوید، در حقیقت همراستا با یک سرکوب فرهنگی اجتماعی گسترده تر به وقوع پیوست. عبدالله مومنی: حمله به کوی دانشگاه تهران بی ارتباط با مشکلات و چالش هایی که برای فعالان و منتقدان دیگر حوزه ها بوجود می آمد، نبود. مشکلات و چالش هایی که برای روزنامه نگاران، فعالان سیاسی و مدنی و احزاب و گروه های سیاسی که یک برنامه ای بود در راستای تداوم پروژه بی اثر کردن و کنار گذاشتن نیروهای فعال در صحنه بود که در دوم خرداد 76 نقش موثری داشتند. ن . ب: اما چه شد که لزوم چنین سرکوبی از سوی حکومت احساس شد؟ به گفته آقای مومنی جنبش دانشجویی در آن سالها با امید به اصلاحات از گستردگی و نشاط بیشتری برخوردار بود، یعنی همان عاملی که برای زمامداران قدرت به گفته آقای مومنی خطرناک می نمود. عبدالله مومنی: در آن مقطع دانشجویان توان بالایی داشتند و حال و هوای دانشجویی متفاوت از حال و هوای کنونی بود. دانشجویان فعالیت سیاسی بالایی داشتند، تشکل های دانشجویی از نظر حکومت قرمز محسوب نمی شدند و به گونه ای در آن شرایط هزینه فعالیت های دانشجویی در تشکل دانشجویی ریسکش بالا نبود. دانشجویانی که فعالیت سیاسی می کردند، کمتر به این فکر بودند که به زندان بیفتند، محبوس شوند یا از درس و تحصیل محروم شوند و طبیعی بود که دانشجویان خودشان را با مسائل سیاسی درگیر می کردند. یک دلیل اصلی هم می تواند فضای جامعه ایران و روح تحول خواهی و اصلاح طلبی و فضای سیاسی حاکم در آن شرایط بود که به گونه ای مردم، افکار عمومی، طیف های مختلف اجتماع با حمایت خودشان از خاتمی و همراهی با جنبش اصلاحی فضای جنبش اصلاحات را زنده نگاه داشته بودند و طبیعی بود که جنبش دانشجویی به عنوان بخشی از جنبش اصلاحی متاثر از فضای پرشور و نشاط جنبش اصلاحی بود. در آن زمان ما شاهد مطبوعات پررونق، نهادهای مدنی جدی و منتقدان سیاسی فکری و اجتماعی بانشاطی بودیم که جنبش دانشجویی در کنار این طیف ها و لایه های مختلف فضای خوبی را برای پیشبرد حرکت اصلاحی رقم زده بود و از همه مهمتر هم این که در آن شرایط امید و آمال خودشان را در تحقق اصلاحات از طریق مناسبات دموکراتیک جستجو می کردند و فکر می کردند که حمایتشان از اصلاحات و جدی بودنشان در صحنه می تواند منجر به تحقق اصلاحات در ساختار حکومت شود. ن . ب: در جریان حادثه کوی دانشگاه و درگیری های پس از آن به گفته شاهدان عینی پند نفر کشته شدند. روزنامه ها در همان روزها شمار کشته شدگان را 5 نفر اعلام کردند. اما در این میان تنها مرگ یک جوان 24 ساله، عزت ابراهیم نژاد به تایید رسید. چشم یکی از دانشجویان که مورد اصابت گلوله لاستیکی قرار گرفته بود تخلیه شد، و چند دانشجو محکوم به اغتشاش شدند. از جمله احمد باطبی دانشجوی 22 ساله به جرم چاپ عکسش بر روی جلد نشریه اکونومیست ابتدا به اعدام و سپس با تخفیف تحمل 15 سال حبس محکوم شد. در تاریخ شانزدهم آذرماه اسل 1378 دادگاه محاکمه متهمین حمله به کوی دانشگاه تشکیل شد. این دادگاه در نهایت 2 نفر از متهمین را محکوم شناخت؛ فرهاد ارجمندی یکی از فرماندهان نیروی انتظامی به علت تمرد از فرمان محکومیت خفیفی دریافت کرد و گروهبان عروجعلی ببرزاده نیز در خصوص سرقت یک ریش تراش برقی از خوابگاه مجرم شناخته شد. طی چند سال پس از حادثه کوی دانشگاه 78 و همزمان با سالگرد آن، شهر تهران شاهد رشته اعتراضات دانشجویی بود که گستره آن به مردم دیگر و خیابان ها نیز کشیده می شد. واقعه تیرماه 78 چهار سال بعد نیز بار دیگر در ابعاد گسترده تری تکرار شد؛ در سال 1382 حمله نیروهای فشار و لباس شخصی ها به خوابگاه دانشجویی طرشت ِ دانشگاه علامه، که طی آن چند دانشجو به وسیله کارد مورد ضرب و جرح شدید قرار گرفتند، زمینه ساز اعتراضات خیابانی گسترده تر و متمرکزتر از سوی دانشجویان و مردم دیگر شد. حرکتی که بار دیگر با شدت هرچه تمام تر از سوی گارد ویژه نیروی انتظامی، پلیس ضد شورش و لباس شخصی ها سرکوب شد. عاملین و آمرین حمله به طرشت همچنان ناشناخته باقی ماندند.
XS
SM
MD
LG