بهتازگی یک آگهی پر از ابهام در چهارراه کالج تهران در نزدیکی سفارت روسیه دیده شد که مدعی شده فراخوانی از «وزارت دفاع روسیه» برای مزدوران داوطلب پیوستن به ارتش روسیه در قبال دریافت ۲۰ هزار دلار و مزایایی دیگر است.
بر پایهٔ این آگهی، مردان ایرانی ۱۸ تا ۴۵ سال میتوانند درخواست عضویت در ارتش روسیه را ارائه دهند، اما از زنان، تنها درخواستهایی بررسی میشود که «تحصیلات عالی پزشکی» داشته باشند.
این آگهی وعده داده است افرادی که پذیرفته میشوند، علاوهبر دریافت مبلغ ۲۰ هزار دلار پس از عقد قرارداد، ماهانه مبلغی معادل حدود دو هزار دلار بهعنوان حقوق دریافت خواهند کرد. همچنین امکاناتی مثل اسکان و کلاس زبان برایشان فراهم خواهد شد و کمیسیونی- که در آگهی مشخص نشده - از آنها گرفته خواهد شد.
این آگهی به شکلی گسترده در شبکههای اجتماعی منتشر شد. همچنین یک شمارهٔ واتساپ متعلق به کشور ارمنستان، آدرس جیمیل و آدرس یک کانال تلگرامی در آگهی درج شده است.
براساس آگهی، افرادی که پذیرفته میشوند، برای خدمت بهعنوان «نیروهای یورش، اپراتورهای پهپاد، رانندگان و غیره» به خدمت گرفته خواهند شد.
تکذیب سفارت روسیه
سفارت روسیه در تهران، سهشنبه ۱۸ آذر، وجود چنین آگهیای از سوی نهادهای رسمی روسیه را تکذیب کرد و آن را به «افراد سودجو» نسبت داد.
در این اطلاعیه آمده است: «رسماً اعلام میدارد که این نامه و هرگونه نامهٔ دیگری با محتوای مشابه، جعلی بوده و ماهیت مجرمانه دارد. نه سفارت و نه هیچیک از ساختارهای رسمی کشور روسیه هیچگونه ارتباطی با این نامه ندارند.»
هنوز مشخص نیست که آیا این تلاش برای جذب نیرو واقعی است یا یک عملیات جمعآوری اطلاعات است و یا کلاهبرداری احتمالی. در صورت صحت آگهی، این نخستین تلاش شناختهشده برای جذب شهروندان ایرانی در ارتش روسیه، پس از تلاشهای مشابه گزارششده در آسیای مرکزی و کوبا، خواهد بود.
روسیه در گذشته به استفاده از شبکهای مخفی برای جذب شهروندان خارجی از کشورهای فقیر برای جنگ در اوکراین متهم شده است.
جان هاردی، معاون مدیر برنامه روسیه در بنیاد دفاع از دموکراسیها مستقر در واشینگتن، به رادیو فردا گفت نمیتواند در مورد صحت نامهای که در رسانههای ایرانی منتشر شده صحبت کند، اما افزود: «روسیه سابقهای دیرینه در جذب خارجیها از کشورهای مختلف برای جنگ در اوکراین دارد.»
او همچنین گفت روسها مردانی را در کشورهای فقیرتر هدف قرار میدهند که معمولاً پیش از اعزام به جبهه آموزش بسیار کمی دریافت میکنند.
نیکول گرایوسکی، عضو برنامه سیاست هستهای بنیاد کارنگی برای صلح بینالمللی که روابط ایران و روسیه را با دقت دنبال میکند، به رادیو فردا گفت که این بروشورها از دستورالعملهای معمول روسیه پیروی نمیکنند:
«مشخص نیست که آیا این جزوات معتبر هستند یا اینکه روسیه برای جذب نیرو به چنین اقدام سهلانگارانهای متوسل میشود. همانطور که در سوریه دیدیم، ایران توانست بخشهایی از جمعیت افغانستان را برای اعزام نیرو جذب کند.»
نیکول گرایوسکی افزود اگر روسها به نیروی انسانی نیاز داشتند، احتمالاً این کار را با تأیید ضمنی دولت ایران - یا شاید حتی با دخالت دولت ایران - انجام میدادند.
مقامات ایرانی علناً به این آگهی واکنش نشان ندادهاند.
شخصی که شمارهٔ واتساپ ثبتشده در این آگهی را مدیریت میکرد، به رادیو فردا گفت که این آگهی نشاندهندهٔ یک کمپین جذب نیروی «رسمی» است. او همچنین، بدون ارائه مدرک، ادعا کرد که با مقامات ایرانی «هماهنگ» شده است.
تماس با شماره درجشده در آگهی
رادیو فردا تلاش کرد با شماره واتساپ درجشده در آگهی تماس بگیرد. تماس صوتی رادیو فردا با شماره واتساپ رد شد و شخصی که حامل این شماره است، در پیامی مکتوب مدعی شد که «در مسکو است و به دلیل کندی اینترنت» امکان پاسخ به تماسهای صوتی وجود ندارد.
پس از ارسال پیام صوتی برای درخواست اطلاعات بیشتر دربارهٔ روش درخواست عضویت، شخص ناشناس که خود را «ادمین ساده» توصیف میکند، خواست پیام صوتی به زبان فارسی فرستاده نشود، زیرا بهگفتهٔ او «دیگران زبان فارسی بلد نیستند و نمیتوانند پاسخ دهند».
کانال تلگرامی چندزبانه
آدرس یک کانال تلگرام نیز در آگهی درج شده که چهارم نوامبر (۱۳ آبان) با عنوان «به ارتش برای خارجیها بپیوند» درست شده است. در این کانال، پیامهایی به زبانهای روسی، انگلیسی، فارسی و عربی درج شده است.
در یکی از پیامها به زبان فارسی و روسی نوشته شده: «وزارت دفاع روسیه اکنون درهای خود را به روی شهروندان خارجی آماده عقد قرارداد مستقیم و خدمت با افتخار باز کرده است.»
در پیامی دیگر نوشته شده است: «ما از شهروندان خارجی، از چین، کلمبیا، آفریقا، عراق، ایران، مصر، کشورهای مستقل مشترکالمنافع و دیگران دعوت میکنیم تا قرارداد مستقیمی با وزارت دفاع روسیه در اوفا [شهری در فدراسیون روسیه] امضا کنند. نیازی به دانستن زبان روسی نیست.»
یک پیام دیگر منتشرشده در کانال به زبانهای روسی، انگلیسی و فارسی نیز مدعی شده است: «دوستان عزیز! بهدلیل حجم بالای ایمیلها، پردازش درخواستها مقداری زمانبر است. ما تمام تلاش خود را میکنیم تا در اسرع وقت به شما پاسخ دهیم.»
جنجال در فضای مجازی
این آگهی در شبکههای مجازی جنجالآفرین شد. بسیاری از کاربران آن را «مشکوک» خواندند. از جمله یک کاربر نوشت که این شبیه «تبلیغ قاچاق اعضای بدن» است. برخی دیگر اما از احتمال واقعیبودن آن سخن گفتند و به استخدام نیروهایی از کشورهای مختلف از جمله کره شمالی اشاره کردند.
پیشتر گزارشهایی از رویکرد برخی سربازان سابق افغانستان که به ایران گریختهاند، و بسیاری از آنها توسط ارتش آمریکا آموزش دیدهاند، برای پیوستن به ارتش روسیه منتشر شده بود؛ بهویژه با توجه به شرایط اقتصادی سخت حاکم بر ایران که آنها را به این مسیر سوق داده است.
سه افسر سابق در ارتش افغانستان سال ۲۰۲۲ به آسوشیتدپرس گفته بودند که ارتش روسیه تلاش میکند یک «لشکر نیروهای خارجی» از نظامیان نخبهٔ افغان تشکیل دهد و به آنها وعدهٔ حقوق ماهانه ۱۵۰۰ دلار و فراهمکردن فضایی امن برای خانوادههایشان داده است.
در ایران نیز بحران اقتصادی و سختی معیشت برای بسیاری از شهروندان میتواند آنها را به تلاش برای پیمودن چنین مسیری سوق دهد.
براساس گزارشی که وزارت دفاع بریتانیا در ماه آوریل منتشر کرد، روسیه از آوریل ۲۰۲۳ تا مه ۲۰۲۴ بیش از ۱۵۰۰ تبعه خارجی برای جنگ در اوکراین جذب کرده است.
بهگفتهٔ این نهاد اطلاعاتی، بیشتر نیروهای خارجی از کشورهای جنوب و شرق آسیا بودهاند و پس از آن، اتباع جمهوریهای سابق شوروی و کشورهای آفریقایی در رتبههای بعدی قرار دارند.
اردن: سربازگیری از شهروندانمان را متوقف کنید
وزارت خارجه اردن، در ماه گذشتهٔ میلادی، به شکل رسمی از روسیه خواست به سربازگیری از شهروندان اردنی برای عضویت در ارتش روسیه پایان دهد.
فؤاد المجالی، سخنگوی وزارت خارجه اردن، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اردن از نزدیک عملیات فریب شهروندان اردنی از سوی طرفهای خارجی برای سربازگیری غیرمشروع را که نقض قوانین اردن و قانون بینالمللی است و جان شهروندان را در معرض خطر قرار میدهد، دنبال میکند.»
این بیانیه پس از آن صادر شد که دولت اردن کشتهشدن دو تن از شهروندان «فریبخوردهٔ» خود را که بهعنوان نیروهای ارتش روسیه در جنگ علیه اوکراین شرکت کرده بودند، اعلام کرد.
پسر یکی از این شهروندان اردنی در مصاحبه با روزنامه الشرقالاوسط گفته است که پدرش یک «آگهی استخدام برای پُست اداری در وزارت دفاع روسیه» مشاهده و برای آن اقدام کرد، اما پس از دریافت روادید در ماه اوت و سفر به مسکو، با خانواده تماس گرفت و به آنها گفت که آنها را به جبهههای نبرد خواهند فرستاد. از آن پس، دیگر خبری از او نرسید.
پسر این شخص همچنین گفته که پدرش مهندس است، در عمرش خدمت سربازی نرفته و «برای کار مهندسی درخواست کار داده بود».
محکومیت به اتهام «قاچاق انسان» در عراق
سپتامبر گذشته، دادگاهی در شهر نجف، یک مرد عراقی را پس از انتشار ویدئوهایی توسط شماری از شهروندان عراقی که حضور آنها را در جنگ ارتش روسیه علیه اوکراین نشان میدهد، به اتهام «قاچاق انسان» به حبس ابد محکوم کرد.
بنا بر گزارش رسانههای عراقی، در بیانیه دادگاه کیفری نجف آمده است که این شهروند عراقی به «تشکیل گروههایی از شهروندان و اعزام آنها برای جنگ در کشورهای خارجی در مقابل دریافت مبالغی مالی» متهم شده و حکم صادره علیه او با استناد به قانون مبارزه با قاچاق انسان صادر شده است.
در همین ارتباط، دو مقام قضایی و یک مقام امنیتی به آسوشیتدپرس گفتهاند که فرد محکوم «رسان فلاح کامل» نام دارد و به اتهام «نیرو گرفتن از شهروندان عراقی برای ارتش روسیه» مجرم شناخته شد.
