گزارش هيات تحقيق و تفحص مجلس درباره توليد خودرو در ايران، از ديد يک روزنامه نگار

فريبا مودت (راديو فردا): به دنبال انتقاداتي كه در زمينه توليد خودرو و نيز كيفيت پايين پيكان در ايران در جريان بود، روز يكشنبه هيات تحقيق و تفحص مجلس ايران گزارش خود را در مورد توليد خودرو در ايران در اختيار رسانه ها گذاشت. به دنبال آن امروز در جريان شور مجلس رئيس كميسيون صنايع و معادن گزارش هيات تحقيق و تفحص را كه رياست آن به عهده ابراهيم باي سلامي است، انعكاس نظر شخصي وي خواند و كوشش ايشان براي پاسخگويي به اين ادعا با شلوغي نمايندگان و مخالفت رئيس مجلس بي نتيجه ماند. فريدون زرنگار (راديو فردا): آقاي زندي، روز يكشنبه گزارش هيات تحقيق و تفحص درصنعت خودروسازي به رسانه ها ارائه شد. اصولا علت تصميم درباره تحقيق و تفحص در اين زمينه چه بوده؟ علي زندي (روزنامه نگار، تهران): از دو سه سال قبل به خصوص در زماني كه مديريت آقاي غروي در شركت ايران خودرو بود، يك سري انتقادهايي عليه پروژه توليد سمند و همچنين كيفيت پايين مطرح بود كه به دنبال آن عده اي كه از كارشناسان و به خصوص در جمعيت توليد گرايان ايران كه آقاي باي سلامي هم عضواين انجمن هستند، انتقادهايي عليه صنعت خودرو مطرح بودند، عده اي از اين كارشناسان و همينطور جمعيت توليدگرايان معتقد بودند كه صنعت خودرو دارد به مصرف كننده اجحاف مي كند. و به دنبال تحقيق و تفحص بودند كه ببينند اين گردش مالي و همچنين مساله كيفيت و قيمت در صنايع خودرو به چه ترتيبي است. بنابراين اين گزارش تحقيق و تفحص در پي دو سه سال گذشته تهيه شده و اينطور هم نبوده كه نظر يك شخص خاصي باشد مانند آقاي باي سلامي. ف . ز : با در نظر گرفتن نرخ بالاي سود در صنعت خودروسازي اين سودها به كجا سرازير شده اند و چرا نتوانستند در خدمت مدرن سازي صنعت خودرو به كار گرفته شوند؟ علي زندي: با توجه به اين كه اكثر سهام شركتها مربوط به گسترش است، مثلا فرض كنيد شركت ايران خودرو 40 درصد سهامش مستقيم در اختيار سازمان گسترش است وبقيه هم كه از طريق شركت رنا و سازمان تامين اجتماعي و اينها باز مي شود گفت بيشتر سهام دولتي است. بنابراين سود بيشتر اين فعاليت خودروسازي در اختيار دولت قرار مي گيرد، اما يك موضوعي كه اينجا بايد به آن بپردازيم، اين است كه در طي سالهاي اخير به خصوص در سالهاي 72 به بعد كه توليد خودرو در ايران به شدت بالا رفته، مساله اين بوده كه به دليل اينكه نيروهاي متخصص، قطعه سازهاي حرفه اي و فني وجود نداشتند، يك سري آدمهايي كه كمتر حرفه اي بودند يا تخصص كافي نداشتند يا به فعاليتهاي ديگري مشغول بودند، به خاطر سود بالايي كه در اين صنعت وجود داشته و انحصاري كه در اين صنعت وجود داشته، وارد اين گردونه فعاليت شدند و به هر حال توليد كردند و سود زيادي بردند و طبيعتا به دليل اينكه از نظر انتقال تكنولوژي و دانش فني مشكلاتي وجود داشته، كيفيت پايين بوده، قيمت هم طبيعتا بالا. ف . ز : آقاي ابراهيم باي هنگام ارائه گزارش خودش مي گويد كه اين گزارش مورد استقبال قرار نگرفته. منظور ايشان چيست، مورد استقبال كي قرار نگرفته؟ علي زندي: يكي از دلايلي كه باعث شده از صنعت خودرو حمايت شود، مساله اشتغال زايي است و كساني كه مرتبط هستند با فعاليتهاي خودروسازي و قطعه سازي. چون تعداد بيشماري قطعه در كنار هم قرار مي گيرند و يك دستگاه خودرو تشكيل مي دهند، خيليها در طول اين سالها مرتبط با اين صنعت قرار گرفتند، يعني يا خودشان توليد كننده بودند، يا به نحوي مرتبط با قراردادهاي صنعت خودرو بودند، يا اين كه نه اصلا از نظر سود مالي هيچ توجيهي برايشان نداشته اين دفاع، فقط به خاطر اين دفاع كردند كه صنعت خودرو يك صنعت اشتغال زايي است. اين كه مي گويند مورد استقبال قرار نگرفته، شايد از اين دليل است كه شايد عده اي فكر مي كنند مسائل مهمتري از نظر اقتصادي مطرح است و بايد به آنها پرداخته شود، عده اي فكر مي كنند كه نه صنعت خودرو بهترين صنعت كشور بوده، پر فروش ترين شركت براي شركت ايران خودرو بوده. ف. ز : خبرگزاريها گزارش دادند كه تلاش شركتهاي ايراني براي بستن يك قرارداد با شركت بنز به دليل مخالفت آمريكا با شكست روبرو شد. اين درسته؟ علي زندي: بله، به دليل اين كه شركت دايملر - کرايسلر شركتي است كه از ادغام دو شركت دايملر كه همان بنز آلمان است و شركت کرايسلر آمريكا كه با سهام آمريكايي است، شكل گرفته و چون سهام آمريكايي در آن وجود دارد، به طور كلي مي توان گفت كه آن تحريمهايي كه آمريكاي عليه ايران در نظر گرفته، شامل آنها مي شود و خود به خود آن شركت نمي تواند آن فعاليتي را كه بايد بكند انجام دهد. در پي انتشار گزارش هيات تحقيق و تفحص مجلس ايران در باره توليد خودرو در ايران، رئيس كميسيون صنايع و معادن مجلس شوراي اسلامي گزارش هيات تحقيق و تفحص را منعكس كننده نظرات شخصي ابراهيم باي سلامي، رئيس كميسيون تحقيق و تفحص دانست و كوشش باي سلامي براي پاسخگويي به اين ادعا با شلوغي نمايندگان و مخالفت رئيس مجلس بي نتيجه ماند. علي زندي، روزنامه نگار در تهران، در مصاحبه با راديوفردا مي گويد که از دو سه سال قبل انتقادهايي عليه پروژه توليد سمند و همچنين كيفيت پايين توليدات خودرو مطرح بود كه به دنبال آن عده اي از كارشناسان و به خصوص جمعيت توليد گرايان ايران كه آقاي باي سلامي هم عضواين انجمن هستند، انتقادهايي عليه صنعت خودرو مطرح کردند، از جمله در باره اجحاف صنعت خودرو به مصرف كننده.