لغو سفر رئيس جمهوري اسلامي به بلژيك، از ديد يك مفسر

جمشيد چالنگي (راديو فردا): حفظ روابط با اتحاديه اروپا براي جمهوري اسلامي ايران بسيار مهم است. از همين رو لغو سفر محمد خاتمي به بلژيک و هشدارهاي اتحاديه اروپا به دولت ايران، خبر اصلي بسياري از خبرگزاريها در 24 ساعت اخير بوده است. خبرگزاري آلمان در اين رابطه گزارشي تحليلي دارد. سياوش اردلان (راديو فردا): طي 15 سال گذشته، ايران همواره بر روي اتحاديه اروپا حساب مي کرده تا در برابر سياست هاي خصمانه آمريكا عليه جمهوري اسلامي بايستد و نگذارد ايران وارد عرصه انزواي بين المللي شود. از همين رو بود که مقامات جمهوري اسلامي شكوكه شدند وقتي ديدند وزيران خارجه اتحاديه اروپا روز دوشنبه هشدار دادند با ايران قرارداد دو جانبه تجاري را امضا نخواهند کرد، اگر جمهوري اسلامي مواضعش را در قبال برنامه هاي هسته اي خود و حقوق بشر تغيير ندهد. دولت ايران همچنان تاکيد مي کند که هيچ پيش شرطي را براي گسترش مناسبات از سوي اتحاديه اروپا نمي پذيرد. با اين حال زنگهاي خطر از درون محافل سياسي ايران به صدا درآمده است. علي خرم، سفير سابق ايران در سازمان ملل طي مصاحبه اي هشدار داد از آن جا که اتحاديه اروپا، نه تنها متحد اصلي سياسي بلکه شريک اصلي تجاري ما است، نبايد روايط را با آن به حاشيه بکشانيم. محمد خاتمي، رئيس جمهوري اسلامي، هم در عين حال که وجود پيش شرط را رد کرد، اما خواستار آن نيز شد که بهانه اي براي انزواي سياسي کشور فراهم نشود. بسياري از کشورهاي عضو اتحاديه اروپا ميزبان آقاي خاتمي بوده اند و سالهاي سال سياست گفتگوهاي انتقادي را در پيش گرفته اند. اما از سال 2002 ميلادي اتحاديه اروپا لحن خود را سرسختانه تر کرده است و اينک از جمهوري اسلامي مي خواهد 4 شرط را بپذيرد: امضاي پروتکل الحاقي در مورد فعاليتهاي هسته ايش، رعايت حقوق بشر، به رسميت شناختن اسرائيل، و استفاده از نفوذ خود بر گروه هاي اسلامگرا در مبارزه با تروريسم. علي خرم، سفير سابق ايران در سازمان ملل تاکيد کرد که اين پيش شرطها نبايد به استقلال ايران لطمه بزند که نشان مي داد پذيرش پيش شرطها مي تواند وجهه ايران را در جهان اسلام مخدوش کند. در واقع جمهوري اسلامي نمي تواند بدون نقض کردن سياستهاي اساسي خود طي 25 سال گذشته هيچ کدام از پيش شرطها را بپذيرد. امضاي پروتکل الحاقي تمام اماکن سوق الجيشي ايران را در دسترس قرار مي دهد، رعايت حقوق بشر تسلط قوانين اسلامي را زير سئوال مي برد، و به رسميت شناختن اسرائيل اصول سياست خارجه جمهوري اسلامي که اسلامگرايان تندرو را آزادي خواه به شمار مي آورد، زير پا مي گذارد. ايران موضع ايدئولوژيک دارد در حالي که موضع اتحاديه اروپا واقع گرايانه و حتي تا حدي مادي است. اصلاح طلبان ايران حريفان تندروي خود مثل قوه قضائيه و شوراي نگهبان را به ايجاد مشکلات بزرگ اقتصادي در داخل و خارج براي کشور متهم مي کنند. پيامدهاي مرگ مشکوک زهرا کاظمي، عکاس کانادايي ايراني تبار، نمونه آخري از همين اتهام ها است. اما ناظران عقيده دارند تمايل اصلاح طلبان ايران به شکستن تمامي کاسه کوزه ها بر سر تندروها ديگر براي راضي کردن اتحاديه اروپا کافي نيست. رئيس امور خارجه حزب اپوزيسون آلمان پس از گفتگوهايش با مقامهاي جمهوري اسلامي گفت: ما براي تهران روشن کرديم که اين بار ما يک صدايي تمام حکومت را مي خواهيم، نه فقط يک صدايي اردوي اصلاح طلبانشان را. طي 15 سال گذشته، ايران همواره بر روي اتحاديه اروپا حساب مي کرده تا در برابر سياست هاي خصمانه آمريكا عليه جمهوري اسلامي بايستد و نگذارد ايران وارد عرصه انزواي بين المللي شود. از همين رو بود که مقامات جمهوري اسلامي شكوكه شدند وقتي ديدند وزيران خارجه اتحاديه اروپا روز دوشنبه هشدار دادند با ايران قرارداد دو جانبه تجاري را امضا نخواهند کرد. اروپا از جمهوري اسلامي مي خواهد 4 شرط را بپذيرد: امضاي پروتکل الحاقي در مورد فعاليتهاي هسته ايش، رعايت حقوق بشر، به رسميت شناختن اسرائيل، و استفاده از نفوذ خود بر گروه هاي اسلامگرا در مبارزه با تروريسم. ناظران عقيده دارند تمايل اصلاح طلبان ايران به شکستن تمامي کاسه کوزه ها بر سر تندروها ديگر براي راضي کردن اتحاديه اروپا کافي نيست و اروپا يك صدائي تمام حكومت ايران را مي خواهد نه فقط يك صدائي اصلاح طلبان را.