لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۱۳:۰۹

حضور متکی در کنفرانس امنيتی مونيخ؛ ديپلماسی سرگردان ايران


يک روز پيش از برگزاری چهل و ششمين اجلاس سالانه کنفرانس امنيتی مونيخ، که ازجمله خبر ساز ترين گردهمايی های سياسی– نظامی جهان محسوب ميشود، ايران اعلام داشت که منوچهر متکی وزير خارجه جمهوری اسلامی نيز در کنفرانس ياد شده حضور يافته و " پيام مهمی " را مطرح خواهد ساخت.

تا ساعاتی پيش از انتشار خبر ياد شده هنوز روشن نبود که ايران نماينده ای به کنفرانس مونيخ اعزام خواهد کرد و در صورت اعزام نماينده ايران چه کسی خواهد بود؟ سال گذشته علی لاريجانی رييس مجلس شورای اسلامی نمايندگی ايران را عهده دار بود و امسال نيز انتظار ميرفت اين ماموريت به سعيد جليلی، دبير شورای امنيت ملی ايران واگذار شود.

بنظر ميرسد اتخاذ تصميم در آخرين لحظه نسبت به بالا بردن سطح هيات نمايندگی ايران در اجلاس مونيخ و اعزام متکی، ناشی از افزايش فشار های جامعه جهانی عليه جمهوری اسلامی و تلاشی است در جهت تخفيف اين فشار ها.

کنفرانس بين المللی سياست های امنيتی مونيخ در سال ۱۹۶۲ از سوی يک ناشر آلمانی بنام "اوالد هنريش نلايسف-اشمنزين" بنيان نهاده شد. هدف اوليه تشکيل کنفرانس مونيخ بررسی چالشهای سياسی و امنيتی در مناسبات اروپا و آمريکا بود. اين هدف تدريجا گسترش بيشتری يافت و چالشهای سياسی امنيتی در نظام جهانی را نيز در برگرفت.

از اين لحاظ کنفرانس مونيخ معادل سياسی- نظامی کنفرانس سالانه " داووس " در سوئيس است که در سطح رهبران شاغل و گذشته بين المللی تشکيل و مسائل اقتصاد جهانی را مورد بررسی قرار ميدهد.

در اجلاس سال جاری کنفرانس مونيخ که از بعد از ظهر روز جمعه ۵ فوريه آغاز و تا روز يکشنبه ۷ فوريه ادامه خواهد يافت، ۲۵۰ نماينده از ۴۰ کشور جهان شرکت خواهند جست. علاوه بر رهبران سياسی، وزرا و نمايندگان پارلمانی، از نمايندگان رسانه ها و صاحب نظران سياسی نيز برای شرکت اجلاس ياد شده دعوت بعمل آمده است.

تضعيف موقعيت ايران

مهمترين سخنران روز اول کنفرانس يانگ جايی جين وزير خارجه چين است که به اين منظور مستقيما از فرانسه راهی آلمان شده است. وزير خارجه چين که برای اولين بار در کنفرانس امنيتی مونيخ حضور مييابد، يک روز قبل از عزيمت به آلمان در پايتخت فرانسه اظهار داشته بود " اعمال تحريم های تازه عليه ايران ممکن است بر روند گفتگوهای ديپلماتيک در اين زمينه تاثير منفی بگذارد.

در روز دوم کنفرانس امنيتی مونيخ، شخصيت های برجسته جهان حضور خواهند يافت. سرگئی لاوروف، وزير خارجه روسيه و گيدو وستروله وزير خارجه آلمان از جمله سخنرانان روز دوم کنفرانس بشمار ميروند. در هيات نمايندگی آمريکا نيز سناتور جان کری رييس کميسيون روابط خارجی و سناتور با نفوذ جمهوريخواه، جان مکين حضور دارند. ممکن است رابرت گيتس وزير خارجه امريکا نيز که برای شرکت در اجلاس ناتو در استانبول بسر ميبرد، به هيات آمريکايی ملحق شود.

بررسی برنامه های اتمی تهران، در کنار مسائل مربوط به جنگ با افغانستان، از جمله مهمترين مباحث مورد گفتگو در اجلاس جاری کنفرانس مونيخ بشمار ميروند.

با توجه به سازش ناپذيری های گذشته ايران در قبال جامعه جهانی در رابطه با برنامه های توسعه اتمی تهران که هدفهای آن مورد ترديد نظام بين المللی است، حضور متکی در مونيخ ميتواند از اهميت خاص بر خوردار باشد.

موضوع پيام دولت ايران که طی سخنرانی متکی مطرح خواهد شد و تهران آنرا " مهم " خوانده است و همچنين پرسش و پاسخی که وزير خارجه ايران با شرکت کنند گان در کنفرانس بعد از ايراد سخنرانی بعمل خواهد آورد، بعلاوه، ملاقاتهای احتمالی او با نمايندگان ساير کشور های منجمله نماينده چين، اخرين فرصتی است که جمهوری اسلامی برای حفظ حمايت سياسی چين و پيشگيری از اعمال تحريمهای تازه ميتواند مورد بهره برداری قرار دهد.

در قالب يک رويداد جانبی، همزمان با برگزاری کنفرانس امنيتی مونيخ، روزنامه معتبر آلمان " فرانکفورتر آلگمانيه زايتونگ " طی گزارشی از تسليم اسناد تازه ای به آژانس انرژی اتمی در رابطه با فعاليتهای اتمی ايران خبر داده است. گزارش ياد شده حاکی از و جود اسنادی در ارتباط با تلاشهای ايران برای دست يافتن به بمب اتمی است.

طی ماههای اخير موقعيت ايران در نظام جهانی بشدت تضعيف شده است. ادامه سرپيچی از خواسته های نظام بين المللی در زمينه برنامه توسعه اتمی و بخصوص اعتراض های گسترده داخلی نسبت به مشروعيت و عملکرد دولت کنونی از جمله موثر ترين عوامل در تضعيف موقعيت خارجی ايران بشمار ميروند.

همزمان، روسيه نيز که در گذشته با حمايت سياسی از تهران مانع از اعمال فشار های بيشتر عليه جمهوری اسلامی بود، مدتی است که مواضع خود را تا حدود زيادی تغيير داده و عملا در کنار سه کشور غربی عضو ثابت شورای امنيت قرار گرفته است.
تغيير مواضع چين؟

به اين ترتيب، چين تنها حامی نيم بند جمهوری اسلامی است که ظاهرا همچنان ادامه تلاش برای يافتن راه حل سياسی را بجای اعمال تحريم های شديدتر توصييه ميکند. با توجه به فشار های فراوانی که چين بخصوص طی هفته های اخير از جانب آمريکا متوجه خود ديده است، بنظر ميرسد توان چين برای ادامه اصرار بر دادن فرصت بيشتر به تهران رو به کاهش بگذارد.

با توجه به سطح گسترده مناسبات چين با آمريکا، عادی ساختن مناسبات با واشنگتن، که تا همين چند هفته پيش بسيار دوستانه مينمود، برای پکن از اهميتی بسيار بالاتر از ادامه حمايت از تهران برخوردار است.

در حقيقت، دغدغه خاطر اصلی نمايندگان چين در کنفرانس مونيخ پرهيز از افزايش تنش با واشنگتن و در صورت امکان بر داشتن گامی در جهت نزديکی به آمريکا و تخفيف نا آرامی های کنونی در مناسبات دو کشور بزرگ جهان است.

بی ترديد طی گفتگو های وزير خارجه چين در فرانسه زمينه اين نزديکی از راه ميانجيگری مابين مقامات دو کشور صورت گرفته است. در اين راه دست شستن چين از تکروی در گروه ۱+۵ ، و قطع حمايت از تهران ، بخصوص در حالی که روسيه نيز جهت خود را تغيير داده است، ميتواند از سوی آمريکا و هم پيمانان غربی آن کشور بعنوان گامی مثبت و عمل گرايانه تلقی شود.

متکی قرار است در ساعات پايانی روز اول کنفرانس و بعد از سخنرانی وزير خارجه چين به طرح نقطه نظر های ايران بپردازد. چنانچه وزير خارجه جمهوری اسلامی در سخنان خود از طرح موضوع اصلی و اعلام موافقت با خارج ساختن دو سوم از اورانيوم غنی شده ايران طفره رفته و مانند گذشته به ارشاد جهان در زمينه روشهای دست يافتن به عدالت و صلح و برابری و آزادی بپردازد، چين ادامه حمايت از تهران را بسيار دشوار تر از گذشته خواهد يافت و طی روزهای آينده همراه با ساير کشور های گروه ۱+۵ به اعمال تحريمهای بيشتر عليه تهران رضايت خواهد داد.
XS
SM
MD
LG