لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۳۱ فروردین ۱۴۰۳ تهران ۰۹:۲۹

تمدید «مشروط»دوره پنج ساله ریاست ضرغامی بر سازمان صدا و سیما


عزت الله ضرغامی، رییس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
عزت الله ضرغامی، رییس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
از سوم خرداد ۸۸ تا آخر هفته گذشته که حکم ریاست پنج ساله دوم عزت الله ضرغامی از سوی آیت الله سید علی خامنه ای صادر شد، رییس سازمان عریض و طویل صدا و سیمای جمهوری اسلامی بدون حکم و در وقت اضافه به سر می برد.

روال کار آیت الله خامنه ای برای سمت های انتصابی زیر نظر وی تاکنون این بوده که هر مدیری را برای دو دوره منصوب می کرد و همواره این روال حفظ شده بود.

دوره های پنج ساله ریاست قوه قضاییه و ریاست سازمان صدا و سیما و برخی سمت های انتصابی دیگر از جمله مواردی بود که مشمول این رویه قرار گرفته است.

اما این بار تمدید دومین دوره ریاست عزت الله ضرغامی بر بزرگترین سازمان تبلیغاتی جمهوری اسلامی با تاخیری شش ماهه مواجه شد. تاخیری که برخی گمانه زنی ها در مورد پایان احتمالی دوره ریاست آقای ضرغامی بر سازمان صدا و سیما را در پی داشت.

حکمی «مشروط» یا ...

اما متن حکم جدید به گونه ای است که برخی از آن با عنوان «حکمی مشروط» یاد کرده اند.

در حکم آیت الله خامنه ای آمده است: «پايان گرفتن دوره رياست پنج ساله جنابعالي بر سازمان صداوسيما، با قدرداني از تلاش‌هاي طاقت فرسایی كه در مديريت اين رسانه گسترده و فراگير به كار برده و خدماتي كه شما و همكاران تان در زمينه‌هاي گوناگون به انجام رسانيده‌ايد، براي دوره‌ ای ديگر شما را به ادامه اين كار سنگين و حساس مي‌گمارم.»

در بخش انتهایی این حکم، خطاب به ریس سازمان صدا و سیما آمده است: «تجربه هاي موفق يا ناموفقِ دوره پنج ساله بايد براي رساندن اين رسانه به اين كيفيت برتر سود ببريد و با زمان بندي برنامه‌ها و تعيين شاخص‌هاي قابل اندازه گيري، حركت مجموعه را تكميل يا تصحيح نمائيد. انتظار دارد نشانه هاي اين تحول در اولين سال مسئوليت جنابعالي مشاهده شود.»

برخی رسانه ها از همین جملات نوشته شده در حکم دوره جدید عزت الله ضرغامی این گونه برداشت کرده اند که «حکم ضرغامی یک اولتیماتوم یکساله است.»

این در حالی بود که در روزهای انتهایی مهر ماه خبری منتشر شد که حاکی از دیدار آیت الله خامنه ای با عزت الله ضرغامی و انتقال انتقاداتی در مورد مشی صدا و سیما در دوره اول ریاست کنونی این سازمان از سوی رهبری جمهوری اسلامی بود.

گرچه آقای ضرغامی در یکی از سرمقاله های اخیر روزنامه جام جم صحبت های «مثبت رهبر انقلاب» در دیدار با وی را تشریح كرد و تلویحا از ادامه كارش تا پنج سال دیگر خبر داد، اما گمانه زنی های رسانه ها حاکی از ایراد انتقادهای صریحی نیز به عملکرد او بوده است.

با این حال می توان حدس زد که این انتقادها احتمالا از جنس انتقاداتی که اصلاح طلبان و معترضان به رویکرد صدا و سیما دارند نبود. این گمانه از آن رو است که در واکنش آیت الله خامنه ای به سخنان منتقدانه یک دانشجو در دیدار اخیر جمعی از نخبگان علمی کشور با وی، رهبر ایران رویکرد خود را شفاف کرد.

وی در حالی که دانشجوی مورد اشاره از عملکرد صدا و سیما در رویدادهای پس از انتخابات و عدم روایت بی طرفانه آن انتقاد کرد، اظهار داشت: رهبری جمهوری اسلامی حتی مخالف آنچه از مدت ها پیش از انتخابات در مورد انتخابات و مبارزات انتخاباتی به نمایش در می آمده، بوده است.

اوج گیری انتقادات از رویکرد صدا وسیما

تاخیر پنج ماهه برای صدور حکم جدید درست در مقطعی روی داد که جمهوری اسلامی ایران در پی برگزاری دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با یکی از چالش برانگیزترین بحران های عمر سی ساله خود مواجه شد؛ بحرانی که هم چنان در ابعاد مختلف هر از چندگاهی نمود می یابد.

نقش پر رنگ رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی در تحولات ماه های اخیر نکته ای غیر قابل انکار است که صف طویلی از معترضان و منتقدان عملکرد این «رسانه ملی» را در پی داشته است.

در یکی از آخرین موضع گیری ها، اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در دیدار جمعی از نمایندگان ادوار غرب کشور تاکید کرد: «مطبوعات به ویژه رسانه ملی به عنوان رکن چهارم مشروعیت امکان نقد مسائل را در فضای رسانه کشور فراهم کنند.»

عملکرد صدا و سیمای جمهوری اسلامی در تحولات پس از انتخابات به گونه ای بود که عملا بی اعتمادی طیف گسترده ای از مخاطبان را در پی داشته است. گروه ها و افراد سرشناس معترض آنچه در انتخابات ریاست جمهوری روی داد را «کودتا» نامیده اند و از «رسانه ملی» نیز با طعنه به عنوان «رسانه میلی» و ابزاری در دست «کودتاچیان» یاد می کنند.

عملکرد و رویه صدا و سیما در رویداد های پس از انتخابات به گونه ای بود که حتی در میان اصولگرایان نیز منتقدان و معترضان جدیدی را برای خود دست و پا کرد. برخی از این افراد از فرصت حضور در برنامه های زنده سیما بهره بردند و انتقاد خود را مطرح کردند.

چندی پیش محمد باقر قالیباف، شهردار تهران، برای چندمین بار هم زمان با حضور در تلویزیون دولتی ایران، انتقاداتی را متوجه صدا و سیما کرد.

شهردار تهران در برنامه «روز از نو» با بیان اینکه «من به صدا و سیما انتقاد دارم» گفت: «بعضی وقتها در تلویزیون چیزی را به گونه ای به تصویر می کشیم و می گوییم خیلی خوب است اما همان تصاویر را در مناسبتی دیگر نشان داده و می گوییم بد است. این همان ابزاری نگاه کردن به موضوعات است.»

چند ماه پیش از آن و در مرداد ماه نیز یک عضو جامعه روحانیت مبارز که از تشکل های جریان اصولگرا محسوب می شود از عملکرد صدا و سیما به شدت انتقاد کرده بود.

سیدرضا اکرمی، عضو شورای مرکزی این تشکل، در مصاحبه ای به خبرگزاری دانشجویان – ایسنا- گفته بود: «صدا و سیما باید بعد از مطلبی که پخش می‌کند، به طرف مقابل اجازه دهد از خود دفاع کند و اگر پاسخ داد پاسخ او را هم پخش کند.»

عملکرد و رویه صدا و سیما در رویداد های پس از انتخابات به گونه ای بود که حتی در میان اصولگرایان نیز منتقدان و معترضان جدیدی را برای خود دست و پا کرد. برخی از این افراد از فرصت حضور در برنامه های زنده سیما بهره بردند و انتقاد خود را مطرح کردند.
محمدرضا تابش، رییس فراکسیون اقلیت مجلس شورای اسلامی، نیز به عملکرد صدا و سیما از بعد سیاسی نمره قبولی نداد و درعین حال گفت: «همین که این رسانه خیل وسیعی از مخاطبان خود را از دست داده و مردم به رسانه های بیگانه روی آورده اند، دلیل متقن و محکمی برای عملکرد نامناسب سیاسی این سازمان است.»

احمد پورنجاتی، قائم ‌مقام پیشین صدا و سیما نیز در انتقاد شدیدی از عملكرد فعلی این رسانه به‌خصوص در حوادث بعد از انتخابات گفت: صدا و سیما در جریان انتخابات و حوادث بعد از آن بسیار بد عمل کرد و سهم بسیار زیادی در تشدید فضایی که عنوان «بحران اجتماعی» یا «فتنه» به آن داده می‌شود، دارد.

انتقادهای پیش از انتخابات

اما رویکرد صدا و سیما پیش از انتخابات نیز اعتراض های فراوانی را در پی داشت.

شدیدترین اعتراض ها از سوی دو نامزد اصلاح طلب انتخابات ریاست جمهوری بود که بارها به عملکرد صدا و سیما واکنش نشان دادند.

مهدی کروبی در همان روزهای مبارزات انتخاباتی (۲۹ اردیبهشت) در نامه ای سرگشاده به عزت الله ضرغامی، به او هشدار داده بود در صورتی که صدا و سیما بخواهد از «تفاوت دیدگاه» میان نامزدهای اصلاح طلب سوء استفاده کند، ساکت نخواهد نشست و «از هر راه ممکن به صورت مستقیم با مردم» سخن خواهد گفت.

میر حسین موسوی نیز همان روزها در نامه ای خطاب به روسای قوه قضائیه و مجلس و دادستان کل کشور، صدا و سیما را به «نقض مکرر و آشکار بی طرفی» و پخش برنامه های «کم مایه» متهم کرده بود.

نخست وزیر سابق ایران در همان نامه نوشته بود: عملکرد صدا و سیما طوری است که «گویی قرار نیست دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، صحنه برابر و جدی رقابت نامزدها باشد.»

در پی اعتراض ها، عملا صدا و سیما به بایکوت این دو نامزد پرداخت و راه های ارتباطی آنها با جامعه را از طریق این رسانه دولتی مسدود کرد.

دفاع عزت الله ضرغامی از عملکرد تلویزیون

اما عزت الله ضرغامی همواره از عملکرد سازمان تحت مدیریت خود دفاع کرده است.

نمایش «اعترافات» و همچنین چندین جلسه از دادگاه های بازداشت شدگان پس از انتخابات از جمله مواردی بود که در ماه های اخیر شدت بیشتری به انتقادهای منتقدان رویکرد صدا و سیما بخشید.
وی در سخنانی که تابستان سال جاری در نشست سراسری مسئولان و مدیران مراکز صدا و سیما در سراسر کشور بیان شد به دفاع از عملکرد رادیو و تلویزیون دولتی ایران پرداخت.

وی گفت: «رسانه ملی ماه ها قبل از ایام تبلیغات انتخابات بر خلاف برخی تحلیل های غلط و بعضی بی مهری ها و به دلیل تحقق خواسته رهبر معظم انقلاب اسلامی یعنی حضور حداکثری مردم به پوشش خبری برنامه های نامزدهای احتمالی پرداخت.»

رییس سازمان صدا و سیما به حضور همه جانبه «رسانه های غربی و دشمنان انقلاب» در تهییج اعتراضات پس از انتخابات که «اغتشاشات» می خواند و «تلاش برای ایجاد انقلاب مخملین» اشاره کرد و گفت: «دشمنان همان طور که رهبر انقلاب فرمودند ملت ایران را نمی شناسند.»

عزت الله ضرغامی در بیان مسئولیت های سنگین رسانه در حوادث پس از انتخابات گفت: «تلاش گسترده برای رفع شبهات و بازگویی مکرر پاسخ به شبهات اولین وظیفه مهمی بود که شبکه خبر و دیگر شبکه ها در این زمینه با دعوت از حداقل صد شخصیت حقیقی و حقوقی این مسئولیت را به خوبی انجام دادند.»

با همه این دفاعیات و انتقادات، عزت الله ضرغامی برای پنج سال دیگر بر مسند ریاست سازمان صدا و سیما تکیه زد. هر چند برخی این «تمدید» حضور را «مشروط» دانستند و از آن با عنوان «اولتیماتوم» یاد کردند.

ضرغامی پیش از ریاست صدا و سیما

عزت الله ضرغامی تا پیش از عهده دار شدن سمت ریاست صدا و سیما سمت های مختلفی را برعهده داشته است.

وی فارغ‌التحصیل رشته مهندسی عمران از دانشگاه صنعتی امیركبیر است و اگرچه زاده دزفول است، اما از دوران کودکی در محله نازی‌آباد تهران بزرگ شده است.

ضرغامی ‌همزمان با انقلاب وارد دانشگاه امیركبیر شد. به عنوان یكی از دانشجویان فعال انجمن اسلامی‌آن دانشگاه، او نیز در اشغال سفارت آمریكا نقش داشت، اما بر خلاف اکثر دانشجویان و نیز دوستان هم محله ای خود در نازی آباد، جذب جناح راست شد.

ضرغامی در دوران جنگ عضو سپاه پاسداران شد و در چند عملیات نظامی نیز حضور داشت.

پس از آن که علی لاریجانی در پی استعفای خاتمی‌ عهده دار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد، عزت الله ضرغامی را نیز به عنوان مشاور عالی خود برگزید. آشنایی این دو به دورانی باز می گشت که علی لاریجانی معاون وزیر سپاه بود.

وی در دوران مصطفی میرسلیم نیز به عنوان معاون امور مجلس و استان ها و بعد به عنوان معاون امور سینمایی وزارت ارشاد فعالیت کرد.

با پیروزی محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۷۶ عزت الله ضرغامی نیز از وزارت ارشاد به صدا و سیما کوچ کرد. علی لاریجانی، رییس وقت سازمان صدا و سیما، ضرغامی‌ را به عنوان معاون خود در امور استان ها و حقوقی و امور مجلس منصوب کرد.

تغییرات زیادی همزمان با ریاست ضرغامی در رادیو و تلویزیون آغاز شد. برنامه های زنده تلویزیون نیز دچار تحولی جدی شدند و در این برنامه ها نیز پای صاحبنظران و روشنفکران و حتی سیاسیونی که پیش از آن ورودشان به جعبه شیشه ای تلویزیون ممنوع بود، باز شد.

برنامه صبحگاهی و روزانه «مردم ایران سلام» و یا مجموعه گفت و گوهای برنامه «مثلث شیشه ای» و «دو قدم مانده به صبح» از جمله این برنامه ها بودند.

برنامه ورزشی «نود» با تغییری جدی به گفت و گوها و گزارش های چالش برانگیز پرداخت. «رادیو جوان» به عنوان پر مخاطب ترین شبکه رادیویی کشور برنامه های متنوعی را تهیه کرد که آشکارا سیاست های فرهنگی بازتری داشتند و انتقادهای بسیاری را نیز از دستگاه دولتی به عمل می آوردند.

سیاست های فرهنگی «رادیو جوان» حتی انتقادات روحانیون محافظه کار در قم را نیز برانگیخت. راه‌اندازی شبکه های انگلیسی زبان «پرس تی وی» و عرب زبان «العالم» نیز از محصولات کاری دوره ریاست ضرغامی است.

اما این تحولات و نو آوری ها از شدت انتقادها نکاسته است. از یک سو روحانیون سنتی از برنامه های تفریحی و سریال‌ ها به شدت انتقاد می کردند و از سوی دیگر اصلاح‌ طلبان نیز از برنامه ها و اخباری که علیه آنان ساخته می شد، به شدت گلایه داشتند.

در این بین دولت احمدی نژاد هم مدعی بود که صدا و سیما به اندازه کافی «خدمات» دولت را پوشش نمی دهد.

یکی از این برنامه ها بخش خبری۲٠:۳٠ شبکه دوم سیما بود که اتفاقا در آستانه انتخابات ریاست جمهوری اخیر و وقایع پس از آن نقش مهمی را در تحولات ایفا کرد.

پخش برنامه هایی که به تعبیر منتقدان «یک طرفه» و«جهت دار» بود به آنجا رسید که میر حسین موسوی در یکی از موضع گیری های اخیر «عملکرد صدا و سیمای جمهوری اسلامی را در خدمت بیگانگان» دانست.

نمایش «اعترافات» و همچنین چندین جلسه از دادگاه های بازداشت شدگان پس از انتخابات از جمله مواردی بود که در ماه های اخیر شدت بیشتری به انتقادهای منتقدان رویکرد صدا و سیما بخشید.

با آغاز دومین دوره پنج ساله ریاست عزت الله ضرغامی باید دید آیا رویکرد این سازمان بزرگ تبلیغاتی همچنان به مانند گذشته خواهد بود یا منتقدان شاهد تغییراتی خواهند بود.

طبق قوانین جمهوری اسلامی تاسیس و راه اندازی تلویزیون های خصوصی ممنوع است و صدا و سیما انحصار رسانه ای را در دست دارد.
XS
SM
MD
LG