کرملین در یک موضعگیری بیسابقه از راهبرد امنیت ملی جدید دولت دونالد ترامپ در آمریکا استقبال و اعلام کرد که این سند تا حد زیادی با دیدگاههای مسکو «همخوانی» دارد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، این نخستین بار است که مسکو به این صراحت بر یک سند راهبرد امنیت ملی دشمن سابق خود در دوران جنگ سرد مهر تأیید میزند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، روز یکشنبه، ۱۶ آذرماه، دربارۀ این استراتژی جدید به تلویزیون دولتی روسیه گفت: «تغییراتی که مشاهده میکنیم، در بسیاری از جنبهها با دیدگاه ما همراستا است.»
استراتژی امنیت ملی آمریکا، که شخصاً توسط ترامپ امضا شده، از جمله هشدار میدهد که اروپا در معرض «محو تمدنی» قرار دارد، مذاکره برای پایان دادن به جنگ اوکراین را یکی از «منافع اصلی» آمریکا میداند و اعلام میکند که واشینگتن خواهان بازگرداندن «ثبات راهبردی» در رابطه با روسیه است.
وقتی خبرنگار تلویزیون روسیه از پسکوف درباره تعهد مندرج در سند آمریکایی سؤال کرد که میگوید باید «تصور و واقعیت گسترش دائمی ناتو» را از بین برد، او این موضعگیری را «دلگرمکننده» خواند.
ولادیمیر پوتین در رأس حکومت روسیه سالهاست که از «گسترش» سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، به کشورهای همسایه خود ابراز نگرانی و ناخشنودی کرده و حتی از این امر به عنوان یکی از دلایل تهاجم خود به اوکراین نام برده است.
واکنش اروپا طی ماههای به قدرت رسیدن دوبارۀ دونالد ترامپ در آمریکا و فشارهای علنی او به کشورهای اروپایی برای پذیرفتن مسئولیت بیشتر در قبال پیمان ناتو، عمدتاً بر حمایت از اتحاد این قاره با واشینگتن تأکید داشته است.
از جمله کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، پس از انتشار سند تازه، بر اهمیت اتحاد بین بروکسل و واشینگتن تأکید کرد و گفت که ایالات متحده هنوز بزرگترین متحد ما است.
به گزارش خبرگزاریها، پسکوف در ادامۀ اظهارات خود هشدار داد که به گفته او «دولت پنهانِ» (Deep State) آمریکا جهان را متفاوت از ترامپ میبیند؛ این اصطلاحی است که ترامپ و حامیانش در حزب جمهوریخواه برای توصیف شبکهای ریشهدار و در سایه از مقامات آمریکایی به کار میبرند که به ادعای آنها در پی «تضعیف» کسانی هستند که وضعیت موجود را به چالش میکشند.
منتقدان ترامپ در کنار استادان دانشگاه و کارشناسان مستقل میگویند هیچ «دولت پنهانی» وجود ندارد و ترامپ و متحدانش صرفاً از این «نظریه توطئه» برای «توجیه تصاحب قدرت در قوه مجریه» استفاده میکنند.
پس از فروپاشی شوروی، مسکو امیدوار به شراکت با غرب بود، اما وقتی واشینگتن طبق استراتژی سال ۱۹۹۴ بیل کلینتون از گسترش ناتو حمایت کرد، تنشها میان دو کشور آغاز شد.
این تنشها در دوران ولادیمیر پوتین ـ که در آخرین روز سال ۱۹۹۹ به مقام ریاست کرملین رسید ـ به نقطه شکست و رویارویی رسید.
به نوشتۀ رویترز، توافق علنی و گسترده اینچنینی میان مسکو و واشینگتن در مورد مسائل راهبردی در سیاست بینالملل بسیار نادر است؛ هرچند دو کشور پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ در بازگرداندن سلاحهای هستهای از جمهوریهای سابق شوروی به روسیه و همچنین پس از حملات مرگبار ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به آمریکا، همکاری نزدیکی داشتند.
واشینگتن و مسکو به چین چشم دوختهاند
از زمان الحاق کریمه توسط روسیه در سال ۲۰۱۴ و حمله تمامعیار به اوکراین در سال ۲۰۲۲، در اسناد استراتژی امنیت ملی آمریکا در دولتهای مختلف همیشه از مسکو به عنوان متجاوز یا تهدیدی یاد شده که با زور میخواهد نظم پساجنگ سرد را بیثبات کند.
اما پس از انتشار سند تازه، پسکوف در گفتوگو با خبرگزاری دولتی تاس گفت که دعوت به همکاری با مسکو در مسائل ثبات راهبردی به جای توصیف روسیه به عنوان «تهدید مستقیم»، گامی مثبت است که ترامپ برداشته است.
سند استراتژی جدید ترامپ منطقه هند-اقیانوسیه را یکی از «میدانهای اصلی نبرد اقتصادی و ژئوپلیتیکی» مینامد و اعلام میکند که آمریکا و متحدانش قدرت نظامی خود را افزایش خواهند داد تا از وقوع جنگ با چین بر سر تایوان جلوگیری کنند.
روسیه پس از تحریمهای گسترده غرب به دلیل جنگ اوکراین و تلاش اروپا برای قطع وابستگی به نفت و گاز روسیه، به سمت آسیا ـ و بهویژه چین ـ چرخش کرده است.
این در حالی است که ترامپ در ماه مارس به شبکه فاکسنیوز گفته بود: «من به عنوان کسی که دانشجوی تاریخ هستم و همهچیز را دنبال کردهام، اولین درسی که یاد گرفتم این است که هرگز نباید اجازه دهیم روسیه و چین با هم متحد شوند.»
در این استراتژی همچنین دیدگاه ترامپ تحت عنوان «واقعگرایی انعطافپذیر» توصیف و تأکید شده که ایالات متحده باید دکترین قرن نوزدهم مونرو [یک رئیس جمهور آمریکا در اواخر قرن نوزدهم] را احیا کند؛ دکترینی که نیمکره غربی را منطقه نفوذ انحصاری واشنگتن میدانست.
